Τρίτη 24 Φεβρουαρίου 2009

Η εναλλακτική αξιολόγηση από την ίδια την ακαδημαϊκη κοινότητα στην πράξη...

Θεωρούμε αναγκαία την ύπαρξη θεσμών αξιολόγησης στο πανεπιστήμιο, θεσμών που σέβονται και διασφαλίζουν τον δημόσιο χαρακτήρα του και το αυτοδιοίκητο. Είναι απαραίτητη, συνεπώς, μια διαδικασία αυστηρά εσωτερική δίχως έξωθεν εντεταλμένα όργανα (όπως για παράδειγμα η Επιτροπή Εξωτερικής Αξιολόγησης που καθιερώνει ο νόμος 3374/2005): Μια αξιολόγηση εναλλακτική, στο πλαίσιο της εμπέδωσης του κοινωνικού ρόλου του δημοσίου πανεπιστημίου, που λογοδοτεί στο κοινωνικό σύνολο για το έργο του. Διαδικασία που θα γίνεται επομένως από την ίδια την ακαδημαϊκή κοινότητα, φοιτητές και καθηγητές μαζί, μέσω των θεσμών της συνδιοίκησης.


Για την υλοποίηση αυτής της αξιολόγησης υπάρχουν δίαυλοι συνάντησης και κριτικής αλληλεπίδρασης, που μένει να τους αξιοποιήσουμε. Ένας από αυτούς είναι τα δοκιμαστικά μαθήματα των υποψήφιων μελών Δ.Ε.Π. Ως φοιτητές θεωρούμε σημαντικό και έχουμε την πρόθεση να συμμετέχουμε στα μαθήματα αυτά ώστε να μπορούμε να αξιολογούμε τους υποψήφιους και να εισφέρουμε έτσι μια γνώμη στην Γ.Σ. Τμήματος όποτε αυτό απαιτείται.

Για μας ο διδάσκων είναι:

· ερευνητής που μελετά και εμβαθύνει στην επιστήμη του αλλά και προσφέρει σε αυτή με κριτική διάθεση ενώ βρίσκεται σε άμεση επαφή με το κοινωνικό γίγνεσθαι και τις εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα.
· μέλος της ακαδημαϊκής κοινότητας με ρόλο να συμβάλλει σε αυτή με την διδακτική και ακαδημαϊκή σχέση του με τους φοιτητές και τον σύλλογο τους, με τη συνεργασία του με τους συνάδελφους και την δημιουργική και ενεργητική συμβολή του στην μετατροπή του πανεπιστήμιου σε εστία επιστημονικού, κοινωνικού και πολιτικού προβληματισμού και δραστηριοποίησης.

Προκειμένου να αποφύγουμε τις προσωποπαγείς αξιολογήσεις, καταλήξαμε σε κριτήρια που θα εφαρμόζουμε κάθε φορά και που για εμάς είναι αποφασιστικής σημασίας. Αυτά είναι:

1. Διδακτικές Ικανότητες

· Μεταδοτικότητα
· Μεθοδικότητα – συστηματοποίηση
(δηλ. να παρουσιάζει μια συνολική και ευδιάκριτη εικόνα του ζητήματος, που να βοηθά στην κατανόηση του και να μην προωθεί την απλή αποστήθιση)
· Αλληλεπίδραση – ερωτήσεις (θέλουμε έναν καθηγητή που θα αλληλεπιδρά με τους φοιτητές - θα δέχεται, θα απευθύνει και θα προκαλεί ερωτήσεις – ώστε το μάθημα να γίνεται όντως στο πλαίσιο μιας κοινότητας συναδέλφων και δημιουργικού διαλόγου που θα οξύνει τη νομική σκέψη, και όχι από καθέδρας)
· Κοινωνική προοπτική στη νομική επιστήμη (να συνδέει το περιεχόμενο του μαθήματος με κοινωνικά ζητήματα και να εισάγει στοιχεία πολιτικού προβληματισμού που θα λειτουργούν ως ερεθίσματα για διάλογο με τους φοιτητές)
· Σύνδεση πραγματικότητας με τη θεωρία και αντιστρόφως - Χρήση νομολογίας, πρακτικών και παραδειγμάτων
· Ισορροπία μεταξύ της ιδιότητας του ακαδημαϊκού και αυτής του καθηγητή (ζητάμε από τους καθηγητές υψηλής ποιότητας μάθημα που να ενθαρρύνει ωστόσο και να επιζητεί τη συμβολή των φοιτητών σε αυτό, έναν καθηγητή που να είναι σε θέση να εμβαθύνει χωρίς να αποκλείει τον φοιτητή, αλλά αντίθετα να τον βοηθά να κατανοήσει τις αφετηρίες του θέματος)
· Κριτική προσέγγιση – ενίσχυση της κριτικής σκέψης των φοιτητών με ερεθίσματα (δε θέλουμε μια στείρα τεχνοκρατική ανάλυση του δικαίου και της θεωρίας με προσκόλληση σε όποια "αυθεντία", αλλά ζητάμε μια κριτική προσέγγισή τους, που σε καμία περίπτωση δεν θα καταλήγει σε προπαγάνδα, αλλά θα δίνει ερεθίσματα στους φοιτητές για ανάπτυξη ισότιμου διαλόγου και διαμόρφωση άποψης)
· Υπευθυνότητα (ζητούμε καθηγητές που είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους, που κάνουν αυτοπροσώπως μάθημα με μόνο επικουρική διδασκαλία από βοηθούς, που διορθώνουν οι ίδιοι τα γραπτά και δέχονται τους φοιτητές για να συζητήσουν τα λάθη τους, που σέβονται την ακαδημαϊκή ελευθερία του φοιτητή να επιλέξει άλλη άποψη από τη δική τους, που πιέζουν ώστε να γίνει χρήση των κονδυλίων του πανεπιστημίου για να μας δώσουν δωρεάν σημειώσεις και πρακτικά, που έχουν τακτικές ώρες ακρόασης με τους φοιτητές, που έχουν επιστημονικές απαιτήσεις από τους φοιτητές κ.λπ.)
· Διαδραστικά μέσα (π.χ. παρουσιάσεις με ηλεκτρονικά μέσα, σχεδιαγράμματα, επισκέψεις σχετικές με το μάθημα κ.λπ.)


2. Παρουσία ως μέλος της ακαδημαϊκής κοινότητας

· Δραστηριοποίηση στο πλαίσιο της ακαδημαϊκής κοινότητας και προώθηση αυτής και του δημοσίου πανεπιστημίου (ζητούμε καθηγητές που ο ρόλος τους δεν εξαντλείται στα χρονικά πλαίσια του μαθήματος, είναι προσιτοί στους φοιτητές και δραστήριοι και εκτός μαθήματος π.χ. να διοργανώνουν σεμινάρια και ομάδες εργασίας, αλλά και να αλληλεπιδρούν ακαδημαϊκά με τους φοιτητές π.χ. να συμμετέχουν σε εκδηλώσεις και να συνεργάζονται με το Σύλλογο Φοιτητών. )
· Κοινωνικός ρόλος (εκτός των τειχών του πανεπιστήμιου, ο διδάσκων οφείλει να λειτουργεί ως σύνδεσμος του πανεπιστημίου με την κοινωνία, στο πλαίσιο του κοινωνικού ρόλου του δημοσίου πανεπιστημίου - να θέτει τον εαυτό του ως νομικό αλλά και ως διανοούμενο στην υπηρεσία των κοινωνικών αναγκών, π.χ. να γνωμοδοτεί για τρέχοντα ζητήματα, και να συμβάλλει στην κοινωνικοποίηση της γνώσης που παράγεται μέσα στο πανεπιστήμιο π.χ. να διοργανώνει και να συμμετέχει σε εκδηλώσεις και σεμινάρια για το ευρύ κοινό κ.λπ.)

3 σχόλια:

Kefalas είπε...

Συμφωνώ απόλυτα ότι το πανεπιστήμιο πρέπει να λογοδοτεί στην κοινωνία. Για να γίνει όμως αυτό, δεν πρέπει να αξιολογείται και από από κάποιους που βρίσκονται έξω από το ίδιο το πανεπιστήμιο; Δε λέω να μην είναι ακαδημαϊκοί (όπως σε καμία περίπτωση δε λέει ο νόμος - πλαίσιο), αλλά να υπάρχει συν της εσωτερικής αξιολόγησης και μία εξωτερική, μία δηλαδ΄αξιολόγηση από ακαδημαϊκούς που δε μετέχουν στο ίδιο το πανεπιστήμιο....

Ανεξάρτητοι ΦΟΙτητές ΝΟμικής είπε...

@ Kefalas:

Χαιρετούμε και πάλι!

Αυτό που μας προβλημάτισε καθώς μελετούσαμε το ζήτημα της αξιολόγησης ήταν πρωτευόντως η υφή και ο σκοπός που θα είχε η αξιολόγηση που θέλουμε. Αν κανείς εξετάσει το νόμο για την αξιολόγηση μαζί με τις ρυθμίσεις για τα τετραετή αναπτυξιακά αλλά και τη Διακήρυξη της Μπολόνια, οδηγείται στο συμπέρασμα ότι ο τύπος αξιολόγησης που προκρίνεται είναι μια αξιολόγηση που διακρίνει τα ιδρύματα σε "καλό" και "κακό" και ανάλογα τα κατηγοριοποιεί, με αντίστοιχες τιμωρητικές ή επιβραβευτικές συνέπειες στη χρηματοδότησή τους.

(Παρεμπιπτόντως, δεν είναι ο νόμος-πλαίσιο που ρυθμίζει τα όργανα και τη διαδικασία της αξιολόγησης, αλλά ο νόμος 3374/2005 περί αξιολόγησης. Εκεί ορίζεται πως η Επιτροπή Εξωτερικής Αξιολόγησης αποτελείται από "ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, επιστήμονες αναγνωρισμένου κύρους" ενώ στην Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας, που εξειδικεύει τα κριτήρια της αξιολόγησης, μετέχουν και μη ακαδημαϊκοί. Για περισσότερα, σε παραπέμπουμε στην ανάρτηση μας για την αξιολόγηση: http://afoino.blogspot.com/2008/12/blog-post.html.)

Αντίθετα εμείς προκρίνουμε μια εναλλακτική αξιολόγηση, αυστηρά εσωτερική, από την ίδια την ακαδημαϊκή κοινότητα, που στόχο θα έχει να εντοπίσει τις αδυναμίες και τις ανάγκες του κάθε ιδρύματος με σκοπό να τις προβάλλει ως θετικά αιτήματα προς το κράτος. Θεωρούμε ότι με αυτόν τον τρόπο θα οδηγηθούμε σε βελτίωση των ιδρυμάτων, όσο αυτό είναι εφικτό στους καιρούς της αδιαφορίας και της διαφθοράς... :)

Για αυτή την αξιολόγηση, δεν υπάρχει κανείς πιο κατάλληλος από τους φοιτητές και τους καθηγητές κάθε ιδρύματος, καθώς αφενός γνωρίζουν καλύτερα τις ανάγκες του ιδρύματος και αφετέρου είναι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι για την ποιότητα του.

Χρήσιμη σε κάθε περίπτωση είναι η (μη δεμευτική) γνωμοδότηση ακαδημαϊκών άλλων ιδρυμάτων συναφούς αντικειμένου. Σε κάθε περίπτωση θεωρούμε απαραίτητη τη συνεργασία μεταξύ των ιδρυμάτων, σε αντίθεση με το κλίμα ανταγωνισμού που καλλιεργεί η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της κυβέρνησης.

Kefalas είπε...

Αντιχαιρετώ και πάλι!

Σε αυτή την ανάρτηση μάλλον δεν έχει νόημα να πω κάτι. Διαφωνούμε σε θέματα αρχής. Αυτό που έσεις απορρίπτετε αμέσως,δηλαδή τον μηχανισμό, όπως τον λέτε, επιβράβευσης και ποινής, για μένα αυτός ο μηχανισμός είναι η βάση, για να λειτουργήσει το οτιδήποτε. Είναι το μόνο που μπορεί να ωθήσει τα πανεπιστήμια να γίνουν όντως καλύτερα. Είναι ο μόνος τρόπος τα κακά πανεπιστήμια να θέλουν να γίνουν καλύτερα και τα καλά να θέλουν να γίνουν επίσης καλύτερα. Συμφωνώ βέβαια ότι αυτό πρέπει να γίνει με τέτοιο τρόπο που να μην οδηγεί τα κακά σε ένα φαύλο κύκλο χειροτέρευσης.

Και θέλω κιόλας να πω ότι κατά την άποψή μου χάνετε το δάσος. Δικαιολογείτε στην αρχή (στο άρθρο που με παραπέμψατε) για ποιο λόγο είναι αρνητική η σύνδεση της χρηματοδότησης με την αξιολόγηση και μετά φέρνετε την Αγγλία ως παράδειγμα όπου αυτό όντως εφαρμόστηκε, για να επιβεβαιώσετε τις προθέσεις τις κυβέρνησης. Αντ'αυτού έπρεπε το γεγονός ότι εφαρμόζεται στην Αγγλία με προφανή αποτελέσματα (ειδικά σε σχέση με την Ελλάδα) να σας κάνει έστω και λίγο να σκεφτείτε μπας και αυτού του είδους η αξιολόγηση είναι θετική για τα πανεπιστήμια...;

Τέλος θέλω να κάνω μια τελευταία παρατήρηση που έχει και άμεση σχέση με την αρχική μου ανάρτηση. Λέτε ότι:
"Για αυτή την αξιολόγηση, δεν υπάρχει κανείς πιο κατάλληλος από τους φοιτητές και τους καθηγητές κάθε ιδρύματος, καθώς αφενός γνωρίζουν καλύτερα τις ανάγκες του ιδρύματος και αφετέρου είναι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι για την ποιότητα του."
Το πρώτο επιχείρημα μάλλον το δέχομαι όντως αυτοί γνωρίζουν καλύτερα τις ανάγκες του ιδρύματος. Το δεύτερο όμως όχι. Αφηρημένα μπορεί να θέλουν όλοι την ποιότητα των πανεπιστημίων στην πράξη όμως ελάχιστοι είναι εκείνοι που το θέλουν και, ως προς το οικονομικό όφελος αν το δει κανείς, οι φοιτητές είναι πολυ πιθανό να θέλουν να παίρνουν πτυχία αράζοντας όσο το δυνατόν περισσότερο και οι καθηγητές σίγουρα θέλουν να δουλεύουν και να αράζουν όσο το δυνατόν λιγότερο και περισσότερο αντίστοιχα...

Τελικά είπα πολλά...