Περί προεδρικών εκλογών...

18 Ιουνίου 2009: προεδρικές εκλογές στη Νομική...

Άλλη μια ρύθμιση του περίφημου νόμου-πλαισίου έρχεται να εφαρμοστεί για πρώτη φορά. Και συνοδεύεται από έντονες αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της ακαδημαϊκής κοινότητας. Στο πλαίσιο της συνδιοίκησης οι φοιτητές καλούνται να συμμετάσχουν στην εκλογή προέδρου του τμήματος, μια θέση με τυπικές αρμοδιότητες χωρίς αποφασιστική εξουσία. Το πρόσωπο του προέδρου ωστόσο, όπως και γενικότερα η σύνθεση των οργάνων συνδιοίκησης, μπορεί να επηρεάσει τους όρους με τους οποίους θα διεξαχθεί ο κοινωνικός διάλογος και οι συνακόλουθες συγκρούσεις, μέσα από τις οποίες διαμορφώνονται οι συμμαχίες στο πλαίσιο της ακαδημαϊκής κοινότητας για μια εναλλακτική παιδεία. Σε κάθε περίπτωση, εισφέρουμε κι εμείς τους προβληματισμούς, την κριτική και τις προτάσεις μας…

Περί πελατειακων σχεσεων και εν λευκω αντιπροσωπων...

.

Με βάση το προηγούμενο νομικό καθεστώς (Ν.1268/82) ο πρόεδρος κάθε τμήματος αναδεικνύονταν μέσω εκλογών στις οποίες μετείχαν το σύνολο των μελών ΔΕΠ ,του επιστημονικού προσωπικού και εκλέκτορες-φοιτητές καθ' υπόδειξη του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Φοιτητών.

Το παραπάνω σύστημα εκλογής προέδρου εύλογα είχε γίνει αντικείμενο κριτικής για τους εξής λόγους: Πρώτον ευνόησε την ανάπτυξη πελατειακών σχέσεων μεταξύ υποψηφίων και εκλεκτόρων οι οποίοι χωρίς απόφαση της Γ.Σ. συχνά στήριζαν την ψήφο τους σε μικροκομματικά συμφέροντα ή σε "ευγενικές χορηγίες".
Ωστόσο πέραν του παραπάνω υποκειμενικού επιχειρήματος, προβληματισμός κυρίως γεννάται για την διαδικασία καθαυτή η οποία θεμελίωνε καθεστώς διπλής αντιπροσώπευσης· οι εκλεγμένοι δηλαδή εκπρόσωποι στο Δ.Σ. ήταν και αυτοί που όριζαν άλλους εκπροσώπους-εκλέκτορες για να συμμετέχουν στην ανάδειξη προέδρου. Αποκόπτεται έτσι η τελική ψήφος των εκλεκτόρων από την βούληση του σώματος του συλλόγου, με αποτέλεσμα να μην λογοδοτούν καν στο σώμα αποφασίζοντας για αυτό χωρίς αυτό. Δεν επρόκειτο λοιπόν για εκπροσώπηση αλλά για εν λευκώ αντιπροσώπευση.

"Δημοκρατια" ή παραγκωνισμος του Συλλογου μας;

Με τον νόμο 3549/2007 (νόμος-πλαίσιο) το καθεστώς αυτό αλλάζει σε ό, τι αφορά στη συμμετοχή των φοιτητών στην εκλογή του προέδρου, αφού πλέον δικαίωμα ψήφου έχουν όλοι οι φοιτητές.
Οι θιασώτες αυτής της ρύθμισης υποστηρίζουν πως με αυτόν τον τρόπο θα καταπολεμηθούν οι πελατειακές σχέσεις και πως το σύστημα αυτό είναι πιο δημοκρατικό.
Ως προς τη δήθεν καταπολέμηση των πελατειακών σχέσεων, θεωρούμε πως τη μεγαλύτερη ευθύνη φέρουν οι ίδιοι οι φοιτητές που με την αδιαφορία και την αδράνειά τους επιτρέπουν τέτοια φαινόμενα, και πως μια αλλαγή τους συστήματος δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι αν πρώτα δεν αναλάβουμε εμείς οι ίδιοι τις ευθύνες μας.
Σχετικά με το δεύτερο, θεωρούμε πως το μέτρο είναι κατ' επίφαση "δημοκρατικό".
Οι φοιτητές πλέον θα ψηφίζουν ως άτομα και όχι στο πλαίσιο του συλλογικού συνδικαλιστικού τους οργάνου, του Συλλόγου Φοιτητών Νομικής, υποβαθμίζοντας έτσι το ρόλο του στη συνδιοίκηση. Το νέο καθεστώς έρχεται να εναρμονιστεί με τη γενικότερη φιλελεύθερη κατεύθυνση του νόμου-πλαισίου και ανταποκρίνεται στη λογική που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση για περιορισμό της οργανωμένης σε συλλογικά συνδικαλιστικά όργανα φοιτητικής συμμετοχής στη διοίκηση των πανεπιστημίων και την επιχειρηματικοποίηση της ανώτατης παιδείας. Πράγματι, στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες η δράση των φοιτητών στις σχολές περιορίζεται στη συμμετοχή σε "ομάδες πίεσης" δίχως κανέναν αποφασιστικό ρόλο. Ενδεικτικές του πνεύματος αυτού είναι και οι διατάξεις του προσχεδίου του νόμου-πλαισίου (οι οποίες αφαιρέθηκαν από το τελικό κείμενο, ώστε να το κάνουν "ηπιότερο", ύστερα από την μαζική αντίδραση του φοιτητικού κινήματος στον νόμο-πλαίσιο), που όριζαν πως το ποσοστό συμμετοχής των φοιτητών στη λήψη απόφασης για την εκλογή των οργάνων θα εξαρτιόταν από το ποσοστό συμμετοχής τους στην ψηφοφορία, δηλαδή όσο λιγότεροι ψήφιζαν τόσο λιγότερο θα μετρούσε η ψήφος των φοιτητών στην τελική εκλογή. Η καθολική συμμετοχή λοιπόν με αυτόν τον τρόπο δεν αποσκοπεί στο να κάνει πιο δημοκρατική τη διαδικασία, αλλά στο να παραγκωνίσει το συλλογικό συνδικαλιστικό μας όργανο, τον Σύλλογο Φοιτητών, και να απομειώσει το ρόλο του στη συνδιοίκηση.

Η λογική αυτή αντιλαμβάνεται τους ανθρώπους σαν ένα σύνολο ατομικοτήτων που ακολουθεί ο καθένας την ιδιωτική του διαδρομή, αποσυνδέοντας την προσωπική του πορεία από κάθε έννοια συλλογικότητας και αλληλεγγύης, σαν ένα μοναχικό πλήθος… Αντίθετη σε αυτή τη λογική είναι αυτό που εμπνέει εμάς, μια διαφορετική αντίληψη του ανθρώπου ως πολίτη, ως αναπόσπαστου κομματιού ενός οργανωμένου κοινωνικού συνόλου, και της πολιτικής ως ζητήματος κοινωνικής ευθύνης και αλληλεγγύης. Για μας αυτό που χωρίζει ένα ατάκτως ερριμμένο σύνολο ατόμων από μια πολιτική κοινωνία είναι οι διαδικασίες και οι ανάγκες εκείνες που συγκροτούν το «πλήθος» σε «λαό», με τις συμφωνίες και τις συγκρούσεις του.

Για μας λοιπόν ο Σύλλογος δεν είναι μια γραφειοκρατική δομή και μερικοί εν λευκώ αντιπρόσωποι και φοιτητοπατέρες, αλλά το δυναμικό εκείνο κοινωνικό υποκείμενο, ο δημόσιος χώρος στον οποίο συναντιούνται, συγκρούονται και οργανώνονται οι φοιτητές, προκειμένου να διεκδικήσουν, να εκφραστούν και να δημιουργήσουν.

Για μια εναλλακτικη, αμεσοδημοκρατικη αντιπροταση

Με βάση τα παραπάνω έχουμε να προτείνουμε μια εναλλακτική διαδικασία εκλογής προέδρου.
Καθώς σε κάθε περίπτωση προκρίνουμε τις διαδικασίες του κοινωνικού μας υποκειμένου θεωρούμε πως είναι αποτελεσματικότερο και δημοκρατικότερο, ο Σύλλογος Φοιτητών Νομικής να διεξάγει εσωτερική καθολική ψηφοφορία με την οποία οι φοιτητές θα εκφράζουν αμεσοδημοκρατικά τη βούληση τους στο πλαίσιο του Συλλόγου.
Στη συνεχεία οι εκπρόσωποι των φοιτητών λειτουργώντας ως εκτελεστές της βούλησης αυτών, θα ανακοινώνουν τα αποτελέσματα της εσωτερικής αυτής ψηφοφορίας. Θεμελιώδες όμως για να λειτουργήσει κάθε τέτοια διαδικασία είναι να πάψουν οι φοιτητές να λειτουργούν ως ατομικότητες ώστε να μεταμορφωθούν μέσω των συλλογικών διαδικασιών από άτακτο πλήθος σε συγκροτημένο σώμα.

Εξάλλου, πρέπει να καταλάβουμε ότι σε ένα κοινωνικό σύνολο δεν χωρούν ατομοκεντρισμοί. Για οτιδήποτε συμβαίνει μέσα στα πλαίσιά της κοινωνίας τελικοί υπεύθυνοι είμαστε εμείς. Πρέπει λοιπόν όλοι μας να συνειδητοποιήσουμε το βάρος αυτής της ευθύνης και να βάλουμε το συλλογικό συμφέρον πάνω από οποιοδήποτε ατομικό. Έτσι αλλάζουν τα συστήματα, έτσι προχωράει η ιστορία, έτσι αλλάζει ο κόσμος...