Τρίτη 7 Δεκεμβρίου 2010
Σταθερό σχήμα
Γενική Συνέλευση ΣΦ.Ν. 8/12
Συγκεκριμένα,
> το Πανεπιστήμιο θα διοικείται πλέον από ένα Συμβούλιο Διοίκησης με αρμοδιότητες οικονομικού και στρατηγικού σχεδιασμού (που η σύνθεσή του κατά πάσα πιθανότητα θα ευνοεί τα αγοραία συμφέροντα), παραγκωνίζοντας τον φοιτητικό και καθηγητικό συνδικαλισμό, και καταργώντας με αυτόν τον τρόπο το αυτοδιοίκητο
> προωθείται η εισαγωγή εταιρικών συμφερόντων μέσα στα Πανεπιστήμια, τόσο στο περιεχόμενο της διδασκαλίας (ίδρυση εδρών με χορηγίες), όσο και μέσα από την άσκηση ελέγχου στον τομέα της έρευνας (χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων)
> καθιερώνονται αλλαγές στον τρόπο χρηματοδότησης των ανώτατων ιδρυμάτων. Από τη μία η κρατική χρηματοδότηση τίθεται υπό προϋποθέσεις που συνδέονται με την αποδοτικότητα του Πανεπιστημίου και την αξιολόγηση. Από την άλλη προβλέπεται η εξεύρεση πόρων από ιδιωτικές πηγές, ενώ αλλάζει και το εργασιακό καθεστώς των καθηγητών, θέτοντας σε κίνδυνο την ακαδημαϊκή τους ελευθερία
> εντατικοποιούνται οι σπουδές, με την εισαγωγή αλυσίδων μαθημάτων, την καθιέρωση απουσιών και το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων, ενώ παράλληλα λαμβάνονται μέτρα κατά των αιώνιων φοιτητών
> παρατηρείται μια τάση υποχώρησης του κράτους από τη φοιτητική μέριμνα, κάτι το οποίο φαίνεται με το παράδειγμα της Λέσχης του Α.Π.Θ. – τόσο με την περικοπή στην χρηματοδότησή της όσο και με την προσπάθεια υποβάθμισής της σε κάθε επίπεδο (ποιότητα στο φαγητό κλπ)
Στο ίδιο πλαίσιο κρίνουμε απαραίτητη την παρουσία όλων στην Γενική Συνέλευση Τμήματος της Νομικής, την Τρίτη 7 Δεκεμβρίου, ώστε το συλλογικό όργανο καθηγητών - φοιτητών να πάρει θέση πάνω στο κείμενο της υπουργού, που έρχεται να σαρώσει ό,τι το θετικό είχε μέχρι σήμερα το δημόσιο πανεπιστήμιο (αυτοδιοίκηση, υγιής συνδικαλισμός, σύνδεση της έρευνας και της διδασκαλίας με τις κοινωνικές ανάγκες, φοιτητικές παροχές). Η Συνέλευση αυτή θα είναι ανοιχτή προς όλους, ώστε να καταθέσουν θέσεις και απόψεις, να ενημερωθούν και να βοηθήσουν το σώμα στην τελική του απόφαση, η οποία και θα ληφθεί υπόψη στην επερχόμενη σύνοδο των πρυτάνεων.
Μέχρι και σήμερα, όλα τα πανεπιστήμια στη χώρα έχουν αποδοκιμάσει τον εν λόγω κείμενο διαβούλευσης του υπουργείου παιδείας και έχουν αρνηθεί να μπουν σε διάλογο γύρω από αυτό.
Κυριακή 24 Οκτωβρίου 2010
Για τις αλλαγές στην Ανώτατη Εκπαίδευση Ι
Οι προτάσεις που εξήγγειλε η κυβέρνηση για την εξυγίανση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης οδηγούν σε ριζικές αλλαγές στο καθεστώς λειτουργίας των πανεπιστημίων.
Αρχικά, προβλέπεται η δημιουργία νέων οργάνων και συγκεκριμένα συμβουλίων διοίκησης επιφορτιζόμενων με οικονομικά και διοικητικά καθήκοντα που θα απαρτίζονται από προσωπικότητες εκτός του πανεπιστημίου. Οι πρυτάνεις και τα υπόλοιπα συλλογικά όργανα αποκλείονται των διοικητικών αρμοδιοτήτων ευθυνόμενα πλέον για ακαδημαϊκά ζητήματα.
Όσον αφορά την χρηματοδότηση, αυτή θα συνδεθεί με την αξιολόγηση και την αποδοτικότητα των πανεπιστημίων και θα επιδιωχθεί η εξεύρευση πόρων μέσω επενδύσεων από τον ιδιωτικό τομέα. Προς τον σκοπό αυτό θα δημιουργηθεί μια ανεξάρτητη αρχή χρηματοδότησης.
Παράλληλα, καθορίζεται νέο σύστημα φοιτητικών υποτροφιών και δανείων με συνεργασίες με τράπεζες.
Επίσης,προβλέπεται η οικονομική αυτοτέλεια των πανεπιστημίων με ανάληψη από μέρους τους πλήρους ευθύνης για θέματα σχετικά με την μισθοδοσία , την στέγαση και την σίτιση, που μέχρι τώρα ανήκαν δικαιοδοσία του υπουργείου.
Επιπλέον, στη διαδικασία της αξιολόγησης εισάγονται αλλοδαποί αξιολογητές οι οποίοι θα εποπτεύουν και τα ερευνητικά προγράμματα.
Ως προς την χωροταξική αναδιαμόρφωση θα σημειωθούν συγχωνεύσεις ιδρυμάτων με κατάργηση ήδη υπαρχόντων ενώ περιφερειακά Συμβούλια, όπου θα μετέχουν πανεπιστημιακοί, θα ελεγχουν πανεπιστήμια, ΤΕΙ και ερευνητικά κέντρα.
Τέλος, μεταβάλλεται ο τρόπος διδασκαλίας με καταγραφή παρουσιών και απουσιών, θεσπίζεται η εφαρμογή προαπαιτούμενων (για παράδειγμα η επιτυχία σε ένα προκαθορισμένο αριθμό μαθημάτων) για την συνέχιση των σπουδών και τίθεται ως σκοπός η εντατικοποίηση συμμετοχής στα ευρωπαϊκά προγράμματα με ίδρυση παραρτημάτων στο εξωτερικό (franchising).
Τα μέτρα αυτά αποσκοπούν ουσιαστικά στην εισαγωγή ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων στην ανώτατη εκπαίδευση. Σύμφωνα με την οικονομικά φιλελεύθερη πολιτική που ακολουθούν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Ευρωπαϊκή Ένωση, που επιβάλλει και τη μείωση των κρατικών δαπανών, το πανεπιστήμιο θα πρέπει να γίνει «αυτόνομο».
Μια «αυτονομία» ωστόσο που παρότι ηχεί ωραία σημαίνει την αποποίηση της ευθύνης του κράτους για την ανώτατη εκπαίδευση: Από τη μία, το πανεπιστήμιο είναι πλέον υπεύθυνο το ίδιο για την μισθοδοσία προσωπικού και μελών ΔΕΠ, γεγονός που σηματοδοτεί την αλλαγή του εργασιακού καθεστώτος και την εισαγωγή ευέλικτων εργασιακών σχέσεων στο πανεπιστήμιο, αντί της εξασφάλισης του καθεστώτος του δημοσίου λειτουργού και των συνταγματικών κατοχυρώσεών του. Περνάει επίσης στα χέρια του η φοιτητική μέριμνα, σίτιση και στέγαση – τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής που ξεκίνησε από πέρσι για την Λέσχη είναι ήδη ορατά… Από την άλλη, θα πρέπει μόνο του να αναζητήσει τα απαραίτητα έσοδα για την εξασφάλιση της λειτουργίας του, καθώς η κρατική επιχορήγηση αφενός μειώνεται κατά πολύ και αφετέρου θα δίνεται υπό όρους, καθώς συνδέεται με την αξιολόγηση.
Το πανεπιστήμιο θα πρέπει να στραφεί λοιπόν στην «αναζήτηση ίδιων πόρων». Αυτό σημαίνει είτε επιβολή διδάκτρων, εξού και η πρόβλεψη για «φοιτητοδάνεια» από μεγάλες τράπεζες – εδώ είναι χρήσιμα τα διδάγματα από το εξωτερικό, π.χ. στις ΗΠΑ, όπου κανείς για να σπουδάσει σε μεγάλο πανεπιστήμιο βρίσκεται να χρωστάει για δεκαετίες μετά το πέρας των σπουδών του - είτε εξεύρεση χρηματοδοτών από τον κόσμο της αγοράς. Ενδεικτικές του πνεύματος των αλλαγών είναι οι εξαγγελίες για ίδρυση πανεπιστημιακών εδρών με χορηγίες και η χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων από ιδιώτες. Χωρίς να μπορεί βέβαια κανείς να επιδοθεί σε προφητείες ή να αποκλείσει εξαιρέσεις, είναι μάλλον εύλογο το συμπέρασμα και υποστηρίζεται από πολλά παραδείγματα σε παγκόσμιο επίπεδο, πως αυτό θα σημαίνει έλεγχο στον τρόπο και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης και στον τρόπο και τα αποτελέσματα της έρευνας. Δύσκολα θα μπορούσε π.χ. κανείς να φανταστεί την Φαρμακευτική Σχολή του Α.Π.Θ. να παίρνει δημόσια θέση κατά κάποιου εμβολίου προειδοποιώντας για τις παρενέργειες, όπως έκανε πέρσι για το εμβόλιο της «γρίπης των χοίρων», εάν μεγάλο μέρος των λειτουργικών εσόδων της καλυπτόταν από μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες…
Πρωτοφανές πλήγμα από τις εξαγγελθείσες ρυθμίσεις δέχεται η συνδιοίκηση των πανεπιστημίων και το συνταγματικά κατοχυρωμένο αυτοδιοίκητο, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί ιστορικά στην χώρα μας. Η διοίκηση των ΑΕΙ ανατίθεται πλέον στο «Συμβούλιο Διοίκησης», όπου προβλέπεται η συμμετοχή φορέων της αγοράς, στο πρότυπο του αμερικάνικου μοντέλου Board of Trustees, όπου συμμετέχουν φορείς του επιχειρηματικού κόσμου, οι κυριότεροι χορηγοί κτλ. Το καθεστώς ανάδειξής τους, είτε με διαγωνισμό είτε με διορισμό, δεν προβλέπει πάντως τη συμμετοχή της ακαδημαϊκής κοινότητας. Σε αυτή παραμένει μόνο η ανάδειξη Πρυτανικών κλπ αρχών, που θα έχουν μόνο «ακαδημαϊκά καθήκοντα», με ότι κι αν σημαίνει αυτό, αφού ο προσανατολισμός της εκπαίδευσης και η κατανομή της χρηματοδότησης θα αποφασίζεται από το Συμβούλιο Διοίκησης...
Κατά βάση λοιπόν τη διοίκηση του πανεπιστημίου αναλαμβάνουν οι τεχνοκράτες managers, που θα έχουν ως πρώτο μέλημά τους την εξασφάλιση πόρων με την προσέλκυση επενδύσεων. Αφαιρείται αντίθετα από την ακαδημαϊκή κοινότητα, που μπορεί καλύτερα να γνωρίζει τα προβλήματα και τις ανάγκες του πανεπιστημίου, το δικαίωμα να αποφασίζει για αυτά. Ακόμα και τα πιο ενεργά κομμάτια της ακαδημαϊκής κοινότητας δεν θα έχουν πια κανένα λόγο στη διοίκηση του πανεπιστημίου, αφού η συνδιοίκηση καταργείται.
Ο φοιτητικός συνδικαλισμός καταγγέλλεται ως χώρος μιαρός, από τον οποίο πηγάζουν μόνο πελατειακές σχέσεις και συμφωνίες κάτω από το τραπέζι, πράγμα που αποτελεί βασικό επιχείρημα για το άνοιγμα στον «πεντακάθαρο» χώρο της αγοράς. Κανείς δεν αρνείται ότι υπάρχουν τέτοια προβλήματα στο υπάρχον σύστημα, πολύ περισσότερο εμείς που τα βιώνουμε στην καθημερινότητά μας. Το ειρωνικό βέβαια εδώ είναι πως η διαφθορά αυτή καταγγέλλεται από τους ίδιους ανθρώπους που συντηρούν τις πελατειακές σχέσεις και τους μικροπολιτικούς συμβιβασμούς τόσο στην κεντρική πολιτική σκηνή όσο και μέσα στα πανεπιστήμια, με την δημιουργία σχέσεων εξάρτησης μεταξύ καθηγητών και φοιτητών συγκεκριμένης κομματικής τοποθέτησης, και κυρίως με τις «πολιτικές» τους νεολαίες να εθίζουν τους φοιτητές στην εικόνα των παρατάξεων – διοργανωτών πάρτι και γραφείων συνοικεσίων, στην ανταλλαγή σημειώσεων και εξυπηρετήσεων με την ψήφο τους και στην αποπολιτικοποίηση του δημοσίου διάλογου, υποβαθμίζοντάς τον σε μια σύγκρουση για την «πρωτιά» στις εκλογές…
Οι μομφές αυτές ωστόσο μας φέρνουν στο προκείμενο: δεν μπορεί κανείς να απαντήσει στα επιχειρήματα των θιασωτών των εξαγγελλόμενων ρυθμίσεων υπερασπιζόμενος απλά ένα καθεστώς που συνδέεται με βαθιές στρεβλώσεις και προβλήματα. Είναι απαραίτητο ταυτόχρονα να αρθρώσουμε λόγο δημιουργικό, για την παιδεία που χρειαζόμαστε, για την συμμετοχή στα κοινά ως ανάγκη και καθήκον καθενός μας, για ένα πανεπιστήμιο ως δημόσιο χώρο, που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες τις κοινωνίας και θα προετοιμάζει επιστήμονες και ακαδημαϊκούς πολίτες ταυτόχρονα, καλλιεργώντας τους ολόπλευρα.
Και η ακαδημαϊκή κοινότητα τι κάνει;
Από τη μια πλευρά, οι ακαδημαϊκοί μας «δάσκαλοι», που εμμέσως πλην σαφώς παραγκωνίζονται ως διεφθαρμένοι ή ανίκανοι, αντιπαραθέτουν απέναντι στην προσβολή αυτή τη σιωπή τους, υπεκφυγές ή δέχονται πρόθυμα τη συμμετοχή τους σε έναν «ανοικτό» διάλογο, που τον αποκαλούν μάλιστα «αναγκαίο εδώ και χρόνια»...
Όσο για εμάς τους φοιτητές, δεν φαίνεται να έχουμε καταλάβει τις συνέπειες των μέτρων αυτών στο δικαίωμά μας για δημόσια δωρεάν παιδεία - μέτρα που έχουν προκαλέσει αντιδράσεις σε χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία, όπου λίγα χρόνια πριν κινηματικές διαδικασίες μέσα στα πανεπιστήμια φάνταζαν σαν ανέκδοτο.
Οι εξελίξεις όμως τρέχουν σε βάρος μας. Η κατεύθυνση είναι σαφής: τα πανεπιστήμια πρέπει να μετατραπούν σε επιχειρήσεις και να μπουν στο παιχνίδι του ανταγωνισμού. Η υπεράσπιση του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα της παιδείας, καθώς και η άρθρωση δημιουργικού λόγου για ένα δημόσιο και κοινωνικό πανεπιστήμιο, είναι στα χέρια μας, και είναι ιστορική μας ευθύνη…
Για τα συγγράματα
Πρώτον, θεωρούμε αναγκαίο το Πανεπιστήμιο να καλύπτει με δικές του εκδόσεις την ανάγκη αυτή και να ελέγχει τα σχετικά κονδύλια. Οι Πανεπιστημιακές αυτές Εκδόσεις θα πρέπει να καλύπτουν ακόμα το κόστος διανομής corpus νομολογίας, σημειώσεων και ασκήσεων, ώστε να μην το επωμίζονται ούτε οι φοιτητές ούτε οι διδάσκοντες. Σε σχέση με τα βιβλία, θεωρούμε απαραίτητο να έχει ο φοιτητής το δικαίωμα επιλογής συγγράμματος ανάμεσα σε περισσότερα, ενός συγγράμματος όμως που μπορεί να αποτελείται από περισσότερα εγχειρίδια και θα καλύπτει οπωσδήποτε όλο το εύρος της ύλης. Τα διάφορα συγγράμματα επίσης θα πρέπει να βρίσκονται σε πολλά αντίτυπα στη βιβλιοθήκη της σχολής ώστε κάθε φοιτητής να μπορεί να έχει πρόσβαση σε διαφορετικές αναλύσεις. Τέλος, είναι απαραίτητο, όπως ο φοιτητής έχει δικαίωμα να επιλέξει περισσότερα μαθήματα επιλογής απ’ όσα είναι απαραίτητα για το πτυχίο, να έχει και το δικαίωμα για κάθε ένα από αυτά να πάρει σύγγραμμα.
Σχετικά με τους Κώδικες, θεωρούμε πιο συμφέρον για του φοιτητές να μοιράζεται κάθε νομοθέτημα όταν επιλεχθεί το αντίστοιχο μάθημα. Αυτό αφενός για να μην υπάρχουν δύσχρηστοι κώδικες 1000 και βάλε σελίδων και αφετέρου για να επιτρέπεται εύκολα η διανομή των αναθεωρημένων νομοθετημάτων, δίχως να χρειαστεί να εκτυπωθεί ξανά ένα τόσο ογκώδες βιβλίο, με αποτέλεσμα, προς αποφυγή του οικονομικού κόστους, συνήθως να μην ξαναδίνεται στους φοιτητές αναθεωρημένος και να αναγκάζονται οι ίδιοι να καλύψουν με έξοδα τους την εκτύπωση των νομοθετημάτων. Απαραίτητο πάντως είναι κάθε φορά που αλλάζει κάποιο νομοθέτημα, να διανέμεται από το πανεπιστήμιο, είτε με τη μορφή νέου κώδικα, αν είναι εκτενείς οι αλλαγές, είτε με την μορφή ενθέτου. Τέλος, θεωρούμε πως το Πανεπιστήμιο θα έπρεπε να παρέχει σε κάθε φοιτητή καθώς και στην βιβλιοθήκη συνδρομή σε βάση νομοθεσίας και δικαστικών αποφάσεων για περαιτέρω έρευνα.
> Καμία μετατροπή των συγγραμμάτων σε ηλεκτρονικά. Διανομή όλων των συγγραμμάτων και όλων των νομοθετημάτων έγκαιρα και δωρεάν
Περί Φοιτητικής Λέσχης
Η φοιτητική λέσχη του ΑΠΘ είναι ένα αυτοδιοικούμενο νομικό πρόσωπο που μέχρι πρότινος χρηματοδοτούνταν από το υπουργείο παιδείας, και όχι από το ΑΠΘ. Η προβλεπόμενη κρατική χρηματοδότηση για τις ανάγκες λειτουργίας της λέσχης έχει πάψει να καταβάλλεται ήδη από την προηγούμενη χρονιά, ενώ έχει τεθεί πολλές φορές θέμα παύσης της λειτουργίας και ιδιωτικοποίησής της. Η Λέσχη λειτουργεί σήμερα με χρήματα που δίνει η διοίκηση του πανεπιστημίου από τα αποθεματικά του. Αυτό σε καμιά περίπτωση όμως δε σημαίνει πως λειτουργεί σωστά.
Από τη μια, οι εργαζόμενοι της λέσχης δεν είναι μόνιμοι υπάλληλοι του πανεπιστημίου, αλλά εργάζονται υπό το απαράδεκτο καθεστώς εργολαβίας. Εργοδότης τους δηλαδή δεν είναι το πανεπιστήμιο, μα ένας ιδιώτης εργολάβος που έχει αναλάβει το έργο της επάνδρωσης της λέσχης με προσωπικό – το ίδιο καθεστώς ισχύει και για τις καθαρίστριες και τους φύλακες του ΑΠΘ. Αυτό όχι μόνον συντηρεί έναν εργασιακό μεσαίωνα μέσα στο ίδιο το δημόσιο πανεπιστήμιο – κάτι για το οποίο όλοι οφείλουμε να πάρουμε θέση – μα είναι και μια τεράστια οικονομική σπατάλη της πενιχρής ήδη χρηματοδότησης για την παιδεία (είναι χαρακτηριστικό ότι από τα 5εκ. ευρώ που δίνονταν ως κρατική ενίσχυση για τη λειτουργία της λέσχης, τα 4,3εκ. περνούν στην κατοχή των εργολαβικών εταιρειών). Αν «σπάσουν» αυτές οι εργολαβικές συμβάσεις και μονιμοποιηθούν οι υπάλληλοι, θα εξοικονομηθούν αρκετά χρήματα για να σιτίζονται όλοι οι φοιτητές του ΑΠΘ.
Από την άλλη, η ποιότητα του φαγητού της λέσχης έχει πέσει κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια και δεν υπάρχει πλέον δεύτερη επιλογή στα γεύματα. Την ίδια στιγμή, η Διοίκηση του πανεπιστημίου μας πληρώνει για προτομές του Αριστοτέλη, διοργανώνει εορτασμούς με πλούσιο μπουφέ και αγοράζει πλάσμα τηλεοράσεις για το κτίριο της πρυτανείας!
Επιπλέον, για μας η λέσχη δεν είναι απλά ένα εστιατόριο, αλλά επιτελεί κοινωνικό ρόλο, αφενός ενισχύοντας όλα αυτά τα χρόνια την έννοια της φοιτητικής μέριμνας και αφετέρου προσφέροντας σίτιση όχι μόνο σε φοιτητές αλλά και σε άπορους ή άστεγους της πόλης. Η πρυτανεία όμως, ζήτησε για φέτος την καταγραφή σε λίστες όσων φοιτητών επιθυμούν να τρώνε στη λέσχη, ενώ έχει ξεκινήσει έλεγχος των φοιτητικών πάσο στην είσοδο, με το πρόσχημα της καλύτερης λειτουργίας της και το ότι τα χρήματα δεν επαρκούν για τη σίτιση εξωπανεπιστημιακών. Είναι όμως το λιγότερο άστοχο, να λέμε πως 50 ή 100 άστεγοι που σιτίζονται στη λέσχη αποτελούν το βασικό οικονομικό πρόβλημα σ’ αυτήν! Αυτό που λείπει δεν είναι το ένα παραπάνω πιάτο φαί, αλλά η πολιτική εκείνη βούληση που θα θέσει το ζήτημα της φοιτητικής σίτισης σε προτεραιότητα, ως ένα κομμάτι του δημόσιου, κοινωνικού και δωρεάν χαρακτήρα του πανεπιστημίου.
Αφενός λοιπόν, η ευθύνη είναι κρατική, εφόσον το υπουργείο παιδείας αποφάσισε πως η σίτιση των φοιτητών δε θα είναι πια κομμάτι της κρατικής μέριμνας, με αποτέλεσμα να αφήνεται αυτή στο έλεός της.
Αφετέρου όμως, και η ίδια η διοίκηση του πανεπιστημίου, με δική της ευθύνη, από τη μια αφήνει να συνεχίζεται το απαράδεκτο εργασιακό καθεστώς των εργολαβικών σχέσεων (παρά την προεκλογική «πρόθεση» των πρυτανικών αρχών να αποδεσμεύσουν το πανεπιστήμιο από τους εργολάβους) και από την άλλη υποβαθμίζει συνεχώς τις παρεχόμενες υπηρεσίες της λέσχης, ώστε σε λίγους μήνες η ιδιωτικοποίηση της λέσχης να φανεί ως σωτηρία.
Μέσα στον κατακλυσμό των μέτρων που εξαγγέλλει κάθε τρεις και λίγο η κυβέρνηση, το ζήτημα της λέσχης χάνεται και δε γίνεται λόγος γι’ αυτό. Είναι ζήτημα όμως κομβικό με τεράστια πρακτική σημασία κυρίως για τους πιο αδύναμους οικονομικά φοιτητές. Είναι ευθύνη μας να αναδείξουμε το ζήτημα της Λέσχης, να ανοίξουμε ένα διάλογο σε σχέση με αυτό και να δημιουργήσουμε μια κίνηση μέσα στους φοιτητικούς κύκλους με τη συμμετοχή και τη στήριξη των εργαζομένων η οποία θα προετοιμάσει το έδαφος για ανάληψη και την κοινωνική νομιμοποίηση μαζικών δράσεων όταν η επίθεση στη δωρεάν σίτιση γίνει ξεκάθαρη ακόμα και σε όσους εθελοτυφλούν…
> Το δικαίωμα στη δωρεάν σίτιση είναι κεκτημένο αγώνων - Σίτιση όλων των φοιτητών – καμία καταγραφή σε λίστες – συνέχεια του κοινωνικού ρόλου της Λέσχης με την διακοπή του ελέγχου των πάσο
> Παράσταση διαμαρτυρίας στη Λέσχη για να αποτραπεί ο έλεγχος των πάσο
> Να καταγγελθεί το απαράδεκτο εργολαβικό καθεστώς εκμετάλλευσης των εργαζομένων και να επενδυθούν οι πόροι που καταλήγουν στους εργολαβικές εταιρίες, στην σίτιση των φοιτητών
Τετάρτη 13 Οκτωβρίου 2010
Τετάρτη 29 Σεπτεμβρίου 2010
Για το Πανεπιστήμιο...
από την Ελευθεροτυπία. - οι αλλαγές που ανακοίνωθηκαν προχθές για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. πανεπιστήμια "ανανεωμένα", "διεθνοποιημένα", διοικούμενα από "συμβούλια" που ουδεμία σχέση έχουν με την συνδιοίκηση και το αυτοδιοίκητο, σύνδεση της αξιολόγησης με την χρηματοδότηση, σύνδεση των σπουδών με την αγορά και άλλα πολλά... το σχετικό νομοσχέδιο θα κατατεθεί τον Γενάρη.
ανοιχτή συζήτηση για όλα αυτά, τη Δημόσια Δωρεάν Παιδεία και το Πανεπιστήμιο,
την Τετάρτη 6/10 στις 8 μ.μ. στον 4ο όροφο.
Οι ριζικές αλλαγές στο χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης, που παρουσίασε στους Δελφούς ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου, είναι αναλυτικά:
ΔΙΟΙΚΗΣΗ - ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
1. Ανώτατο όργανο το Συμβούλιο Διοίκησης, αρμόδιο για στρατηγικό σχεδιασμό, προϋπολογισμό και άλλα καθήκοντα διοίκησης και λειτουργίας που υπάγονταν στο υπουργείο Παιδείας. Θα συμμετέχουν προσωπικότητες εκτός Πανεπιστημίου. Η εξεύρευση πόρων, βασικό μέλημα.
- Οι πρυτάνεις υπεύθυνοι αποκλειστικά για ακαδημαϊκά ζητήματα. Διορίζονται με νέο τρόπο (στα μεγάλα ιδρύματα και με διαγωνισμό).
- Σύγκλητοι και άλλα νέα συλλογικά όργανα μετέχουν (σύμφωνα με πληροφορίες) στα ακαδημαϊκά, αναλαμβάνουν εποπτικούς και άλλους ρόλους και συγκροτούνται από διακεκριμένες προσωπικότητες εντός κι εκτός ιδρύματος.
2. Σύνδεση αξιολόγησης με χρηματοδότηση. Θα είναι εξωτερική από διεθνείς εμπειρογνώμονες και θα αφορά όλα τα στάδια λειτουργίας του ιδρύματος. Πιστοποιούνται σπουδές και ιδρύματα.
3. Οικονομική αυτοτέλεια. Πλήρης διαχείριση από τα ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένης της μισθοδοσίας, στο πλαίσιο της οποίας θα προσλαμβάνονται και «υψηλού κύρους εκπαιδευτικοί».
4. Προγραμματικές συμφωνίες με ειδικά κριτήρια βάσει των οποίων θα μετρώνται η απόδοση και αποδοτικότητα των ιδρυμάτων. Καθοριστικός ο δείκτης σχέσης χρηματοδότησης και απόδοσης επενδύσεων. Λαμβάνονται υπ' όψιν ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία, όπως αριθμός εισακτέων, πτυχιούχων, απορρόφηση αποφοίτων από την αγορά, ερευνητικές επιδόσεις κ.ά.
5. Ανάληψη ευθύνης για όλες τις παροχές (σίτιση, στέγαση) από τα ιδρύματα, που θα πρέπει να «ανοιχτούν» και στον ιδιωτικό τομέα.
- Δημιουργία Ανεξάρτητης Αρχής Χρηματοδότησης των πανεπιστημίων.
- Κάρτα ή κουπόνι φοιτητή για πρόσβαση σε όλες τις υπηρεσίες.
- Νέο σύστημα φοιτητικών υποτροφιών και δανείων σε συνεργασία με τράπεζες.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
- Εκλογή καθηγητών από διεθνούς σύνθεσης εκλεκτορικά σώματα.
- Δυνατότητα ταυτόχρονης κατοχής θέσης ΔΕΠ σε ελληνικά και ξένα ιδρύματα.
- Διεύρυνση θεσμού επισκεπτών καθηγητών.
- Ιδρυση ακαδημαϊκών εδρών με χορηγία.
- Ενθάρρυνση ίδρυσης παραρτημάτων σε άλλες χώρες και εντατικοποίηση συμμετοχής στα ευρωπαϊκά προγράμματα.
ΕΡΕΥΝΑ
- Χρηματοδότηση βάσει α) εθνικών στρατηγικών β) αριστείας.
- Αξιολόγηση των ερευνητικών προγραμμάτων από ξένους αξιολογητές βάσει των διεθνών προδιαγραφών.
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ
- Συγχωνεύσεις, καταργήσεις, συνενώσεις ιδρυμάτων βάσει «πρωτίστως ακαδημαϊκών και δευτερευόντως οικονομικών και κοινωνικών κρσιτηρίων».
- Συντονισμός ανά περιφέρεια από τα Περιφερειακά Συμβούλια, όπου θα μετέχουν και πανεπιστημιακοί και κοινωνικοί φορείς (και από την Τοπική Αυτοδιοίκηση). Θα εποπτεύουν πανεπιστήμια, ΤΕΙ και ερευνητικά κέντρα.
επίσης:
- Οι φοιτητές θα εισάγονται απ' ευθείας σε σχολές ή και στα ίδια τα ΑΕΙ, θα αλλάζουν -αν θέλουν- αντικείμενο σπουδών, αλλά θα πρέπει να περνούν τα προαπαιτούμενα για να φθάσουν στο πτυχίο.
- Η χρηματοδότηση θα ακολουθεί τον φοιτητή και όχι το Ιδρυμα.
- Το Ιδρυμα θα έχει οικονομική αυτοτέλεια, ευθύνη για τη μισθοδοσία αλλά και δυνατότητα πρόσληψης καθηγητών «υψηλού κύρους».
- Πανεπιστήμια και ΤΕΙ θα συνδέονται με επιχειρήσεις και ερευνητικά κέντρα, θα ανοιχτούν στην ελεύθερη αγορά.
«Είμαστε στις τρεις πρώτες χώρες ως προς το ποσοστό των νέων που μπαίνουν στα τριτοβάθμια Ιδρύματα, αλλά είμαστε στην 118η θέση ως προς την αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού μας συστήματος», δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός, χθες, στην εναρκτήρια συνάντηση της δημόσιας διαβούλευσης που θα διαρκέσει τρεις μήνες (θα ολοκληρωθεί στο τέλος του χρόνου). «Η παιδεία είναι πυρήνας των αλλαγών, όχι μόνο για το αύριο αλλά και για το σήμερα. Είναι βασικό ζητούμενο για την επιβίωση της χώρας», τόνισε, για να σκιαγραφήσει το σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα που θα συντελέσει στην έξοδο από την κρίση. Τα βασικά σημεία του νέου προφίλ των Πανεπιστημίων και ΤΕΙ προσδιορίζουν:
- Τη σύνδεση με τη Διά Βίου Μάθηση για να «πέσουν τα τείχη» μεταξύ των βαθμίδων εκπαίδευσης και των τομέων επιστήμης. «Γιατί να μην εισάγεται κανείς κατ' ευθείαν στο Ιδρυμα, ώστε ο πρώτος να έχει ευρύτητα επιλογών και το δεύτερο δυνατότητα διαμόρφωσης πτυχίων;», αναρωτήθηκε χαρακτηριστικά.
- Τη σύνδεση με την περιφερειακή ανάπτυξη και την αγορά εργασίας που θα επέλθει και μέσα από τη χωροταξική αναδιάρθρωση με τις συγχωνεύσεις και το κλείσιμο Ιδρυμάτων και τμημάτων.
- Την εξωστρέφεια των Πανεπιστημίων και τη διεθνοποίησή τους, ώστε να μπορούν να δέχονται και καθηγητές και φοιτητές από το εξωτερικό. «Είμαστε από τις 30 πλουσιότερες χώρες αλλά έχουμε κακή διαχείριση πλούτου. Πρέπει να αναδείξουμε όλες τις δυνάμεις μας» τόνισε.
Ως εκ τούτου, κρίνεται επιβεβλημένο από την κυβέρνηση να μείνει πίσω το σημερινό Πανεπιστήμιο και μαζί όλη η παθογένεια που ξεκινά από «το σκοταδισμό, την αδιαφάνεια και την αναχρονιστικότητα» και φθάνει στις «πελατειακές σχέσεις, τις συναλλαγές φοιτητικών παρατάξεων με καθηγητές για θέματα εξετάσεων και βαθμούς, καθώς και την εξάντληση της περιφερειακής ανάπτυξης στους φοιτητές-πελάτες των τοπικών μπαρ, στους ενοικιαστές δωματίων, άντε και σε κανένα καλό γαμπρό ή νύφη».
Η υπουργός Παιδείας το είπε αλλιώς: «Η περίοδος του Πανεπιστημίου της Μεταπολίτευσης έχει κλείσει τον ιστορικό της κύκλο». Ωρα για το «νέο Πανεπιστήμιο». Και για όσους θέλουν να καταλάβουν τη νέα εποχή, εξήγησε: «Αν κάποτε το ζητούμενο ήταν να μπει η πολιτική στο Πανεπιστήμιο, τώρα είναι η πολιτική για τα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ».
Πυλώνες της φιλόδοξης μεταρρύθμισης (που πρώτη αποκάλυψε η «Ε» τον περασμένο Μάιο), που φυσικά θα συνδυαστεί και με το νέο υπό κατάρτιση εξεταστικό σύστημα (από το 2013), είναι:
- Ουσιαστική αυτοτέλεια των Ανώτατων Ιδρυμάτων.
- Θεσμική εισαγωγή της αξιολόγησης και κοινωνικής λογοδοσίας.
- Διεθνοποίηση της λειτουργίας των Ιδρυμάτων και τόνωση της εξωστρέφειας.
- Σύνδεσή τους με την κοινωνία και την οικονομία, με μετρήσιμα στοιχεία ως προς την πρόοδό τους σε στοχοθετημένα πεδία (έρευνα, τεχνολογία, κοινωνία της γνώσης).
Ολα αυτά θα γίνουν με τη δημιουργία νέας ταυτότητας για τα Ιδρύματα (θα οριοθετηθούν εκ νέου οι όροι Πανεπιστήμιο και ΤΕΙ), νέας ταυτότητας για τον φοιτητή (που θα σπουδάζει σε νέο, σύγχρονο, ευέλικτο περιβάλλον με διεθνή προπτυχιακά, μεταπτυχιακά κ.ά.), νέας ταυτότητας για τους καθηγητές (εκλογή από ξένους εμπειρογνώμονες, ανταγωνιστικότητα κ.ά.) και τέλος με τη χωροταξική και θεματική αναδιάρθρωση.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ
Διαφορετικό σύστημα ανάλογα με τα μέγεθος και το προφίλ του κάθε ιδρύματος. Σύμφωνα με πληροφορίες, στόχος είναι ένα λιτό θεσμικό πλαίσιο που θα δίνει τις βασικές κατευθύνσεις-προδιαγραφές και ένας ισχυρός εσωτερικός κανονισμός που θα ορίζει όλα τα πεδία λειτουργίας του ιδρύματος.
Προτείνονται:
- Βασική ακαδημαϊκή μονάδα είναι η σχολή στην οποία θα γίνεται πλέον η εισαγωγή των φοιτητών και από την οποία θα παίρνουν πτυχία. Καταργούνται τα τμήματα. Μετά το πρώτο έτος θα γίνεται η κατανομή των προγραμμάτων σπουδών ενώ θα ευνοείται και η αλλαγή προγραμμάτων σπουδών κατά τη διάρκεια φοίτησης.
- Κατάργηση του συστήματος διδασκαλίας με διαλέξεις σε αμφιθέατρα. Σχεδιάζεται το προφίλ του εκπαιδευτηρίου με καταγραφή της παρουσίας και της απόδοσης των φοιτητών.
- Σπουδές κατ' έτος, κατ' εξάμηνο, θέσπιση προαπαιτούμενων για τη συνέχιση και την ολοκλήρωση των σπουδών. Μέτρο που εντάσσεται στην καταπολέμηση των «αιώνιων» φοιτητών.
- Κατάργηση των εξεταστικών περιόδων.
- Σύστημα πιστοποίησης σπουδών.
- Εφαρμογή του ευρωπαϊκού συστήματος (ECTS) με βάση τις διδακτικές μονάδες, οι οποίες θα αποτελούν και σημαντικό κριτήριο για τη διάρκεια των σπουδών.
- Υιοθέτηση ψηφιακού συγγράμματος. Η ηλεκτρονική παραγγελία τους συμβάλλει στην καταγραφή των ενεργών φοιτητών αλλά... και των «αιωνίων».
- Οργάνωση Κέντρων Αριστείας.
- Αναδιάρθρωση του θεσμού της πρακτικής άσκησης.
- Νέος σχεδιασμός για τον συντονισμό μεταπτυχιακών με τρόπο που θα ορίζει το κάθε ίδρυμα.
- Σύνδεση των προγραμμάτων της Διά Βίου Μάθησης με τα Ανώτατα Ιδρύματα, καθώς όλες οι βαθμίδες της εκπαίδευσης θα ενταχθούν στο Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων. Στο ίδιο πλαίσιο και με εισιτήριο την πιστοποίηση ή τη συλλογή πιστοποιήσεων επαγγελματικών δικαιωμάτων (από διάφορους τίτλους) θα πραγματοποιούνται και οι μετακινήσεις (ή μεταπηδήσεις) από βαθμίδα σε βαθμίδα.
ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΕ ΑΕΙ - ΤΕΙ
1 Συμβούλια διοίκησης για στρατηγικό σχεδιασμό και οικονομικά. Πρυτάνεις, μόνο για ακαδημαϊκά
2 Οικονομική αυτοτέλεια στα ιδρύματα. Υπεύθυνα και για μισθοδοσία.
3 Σύνδεση αξιολόγησης - χρηματοδότησης.
4 Σύνδεση χρηματοδότησης με ελεύθερη αγορά. Δημιουργία Ανεξάρτητης Αρχής Χρηματοδότησης των ΑΕΙ.
5 Εισαγωγή σε σχολές ή και σε ΑΕΙ. Δυνατότητα αλλαγής σπουδών μετά το α' έτος.
6 Κάρτα - κουπόνι φοιτητή, που του εξασφαλίζει την προσωπική του χρηματοδότηση.
7 Κατάργηση διδασκαλίας με διαλέξεις σε αμφιθέατρα, καταγραφή παρουσιών και απουσιών.
8 Θέσπιση προαπαιτούμενων για τη συνέχιση των σπουδών.
9 Ψηφιακά συγγράμματα.
10 Περιφερειακά συμβούλια, αρμόδια για πανεπιστήμια, ΤΕΙ και ερευνητικά κέντρα. «Καλλικράτης» σε όλα τα Ιδρύματα
ακόμα:
Τη σύνθεση της διεθνούς συμβουλευτικής επιτροπής για τις αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ανακοίνωσε το υπουργείο Παιδείας. Αποτελείται από εννέα μέλη, πρυτάνεις και προέδρους πανεπιστημίων, καθώς και πρώην υπουργούς Παιδείας. Θα είναι άμισθη.
Σκοπός της επιτροπής είναι να συμβουλεύσει την κυβέρνηση για τις διεθνείς τάσεις που κυριαρχούν στα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Επίσης, θα συναντήσει τους αρχηγούς των κομμάτων της αντιπολίτευσης, εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς φορείς και θα καταγράψει τις προτάσεις τους.
Την αναδιάρθρωση του χώρου των ΤΕΙ (αναβάθμιση των καλύτερων - υποβιβασμό των χειρότερων) και την ένταξή του στην ευρύτερη διαστρωμάτωση των ιδρυμάτων, ειδικά από το λύκειο έως το πανεπιστήμιο, προανήγγειλε ο υφυπουργός Παιδείας, προχθές στους Δελφούς, επιβεβαιώνοντας παράλληλα το νέο, ευέλικτο πλαίσιο σπουδών, οι οποίες δεν θα μετρώνται με τη διάρκεια φοίτησης.
Αλλωστε, και ο ίδιος ο πρωθυπουργός μίλησε για «πτυχία πολλών μορφών, από τετραετή μέχρι μονοετή ή διετή».
Το επικείμενο Εθνικό Πλαίσιο (Πιστοποίησης) Προσόντων έχει ήδη δώσει τα βασικά χαρακτηριστικά του νέου εκπαιδευτικού συστήματος. Τα επίπεδα στα οποία θα εντάσσονται τα πιστοποιημένα επαγγελματικά προσόντα -και όχι τα πτυχία- θα κάνουν τη διαφορά.
Μέσα από αυτό το αναβάπτισμα θα προκύψουν τα καλά και τα κακά ΤΕΙ, ο δρόμος από τα ΙΕΚ, ΚΕΚ -και ό,τι μπει στο ίδιο επίπεδο- μέχρι τα πανεπιστήμια.
Σάββατο 11 Σεπτεμβρίου 2010
Απόψε στις 18:00 στην Θεσσαλονίκη
ραντεβού στους δρόμους για να διαδηλώσουμε την αντίθεση μας στις πολιτικές που καταδικάζουν τις ζωές μας
και την διάθεση μας να χτίσουμε μια ζωή κοινωνικής αλληλεγγύης, δικαιοσύνης και αξιοπρέπειας...
Δευτέρα 21 Ιουνίου 2010
Το Προεδρικό Διάταγμα που θα φέρει τον εργασιακό μεσαίωνα στα σπίτια μας (..και έπεται συνέχεια...)
Εμείς δίνουμε εξεταστική, κι η τύχη μας δουλεύει...
Ρίξτε μια ματιά στο προεδρικό διάταγμα που υπογράφηκε από τον Υπουργό Εργασίας και τον Υπουργό Οικονομικών (οι οποίοι πλέον με βάση το μνημόνιο συνεργασίας με την Ε.Ε. και το Δ.Ν.Τ. δικαιούνται να ρυθμίζουν κάθε οικονομικό ή εργασιακό ζήτημα με μόνη τη δική τους πράξη, παρακάμπτοντας τη Βουλή και κάθε διαδικασία διαβούλευσης), σχετικά με την εφαρμογή του Προγράμματος Σταθερότητας στις εργασιακές σχέσεις.
Το διάταγμα αυτό καταπατά με τον πιο εξόφθαλμο τρόπο τα κεκτημένα δικαιώματα των εργαζομένων, που κερδήθηκαν με θυσίες και αγώνες χρόνων, ενώ παράλληλα καταργεί στην ουσία του και το άρθρο 22 του Συντάγματος για την ανεξαρτησία των συλλογικών συμβάσεων...
Καταργείται εμμέσως πλην σαφώς ο κατώτατος μισθός, επανέρχονται τα προγράμματα stage, ο 13ος και 14ος μισθός μετατρέπονται σε "επίδομα", μειώνονται οι αποζημιώσεις και αυξάνονται τα όρια απολύσεων, ακυρώνεται κάθε λόγος ύπαρξης Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (αφού πλέον αυτή δε δεσμέυει τις κλαδικές ή επιχειρησιακές συμβάσεις), πλήττονται βαριά τα συνδικάτα και οι άνεργοι, και πολλά άλλα..
Και μετά τα εργασιακά, σειρά έχει το ασφαλιστικό...
Στις 23 Ιουνίου αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το νέο νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό - ένα ακόμη πλήγμα για τις τάξεις των εργαζομένων...
Τα συνδικάτα καλούν σε απεργιακές κινητοποιήσεις στις 29 Ιουνίου με κεντρικά τα παραπάνω ζητήματα.
Να είμαστε όλοι εκεί.
(Επιφυλασσόμαστε να αναλύσουμε εκτενέστερα το ζήτημα σύντομα...)
http://tvxs.gr/news/%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1/%CF%80%CF%81%CE%BF%CE%B5%CE%B4%CF%81%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%B4%CE%B9%CE%AC%CF%84%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B9%CF%82-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%80%CE%AD%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B9%CF%82-%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CF%83%CF%87%CE%AD%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82
Δευτέρα 31 Μαΐου 2010
Επίθεση από ισραηλινές δυνάμεις στον Στόλο της Ελευθερίας
Σύμφωνα με την μέχρι στιγμής ενημέρωση, 9 Τούρκοι μέλη του τουρκικού πλοίου της αποστολης είναι νεκροί και 20 τραυματίες, μετά τη συμπλοκή των ισραηλινών στρατιωτών και των Τούρκων επιβαινόντων, όπου οι ισραηλινές δυνάμεις άνοιξαν πυρ.
Πορεία στις 18:00 Καμάρα
Πέμπτη 27 Μαΐου 2010
Για τις πρυτανικές εκλογές...
"Δημοκρατια" ή παραγκωνισμος του Συλλογου μας;
Με τον νόμο 3549/2007 (νόμος-πλαίσιο) το καθεστώς αλλάζει σε ό, τι αφορά στη συμμετοχή των φοιτητών στην εκλογή των πρυτανικών, αφού πλέον δικαίωμα ψήφου έχουν όλοι οι φοιτητές.
Οι θιασώτες αυτής της ρύθμισης υποστηρίζουν πως με αυτόν τον τρόπο θα καταπολεμηθούν οι πελατειακές σχέσεις και πως το σύστημα αυτό είναι πιο δημοκρατικό.
Ως προς τη δήθεν καταπολέμηση των πελατειακών σχέσεων, θεωρούμε πως τη μεγαλύτερη ευθύνη φέρουν οι ίδιοι οι φοιτητές που με την αδιαφορία και την αδράνειά τους επιτρέπουν τέτοια φαινόμενα, και πως μια αλλαγή τους συστήματος δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι αν πρώτα δεν αναλάβουμε εμείς οι ίδιοι τις ευθύνες μας.
Σχετικά με το δεύτερο, θεωρούμε πως το μέτρο είναι κατ' επίφαση "δημοκρατικό".
Οι φοιτητές πλέον θα ψηφίζουν ως άτομα και όχι στο πλαίσιο των συλλογικών συνδικαλιστικών τους οργάνων, των Φοιτητικών Συλλόγων, υποβαθμίζοντας έτσι το ρόλο του στη συνδιοίκηση. Το νέο καθεστώς έρχεται να εναρμονιστεί με τη γενικότερη φιλελεύθερη κατεύθυνση του νόμου-πλαισίου και ανταποκρίνεται στη λογική που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση για περιορισμό της οργανωμένης σε συλλογικά συνδικαλιστικά όργανα φοιτητικής συμμετοχής στη διοίκηση των πανεπιστημίων και την επιχειρηματικοποίηση της ανώτατης παιδείας. Πράγματι, στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες η δράση των φοιτητών στις σχολές περιορίζεται στη συμμετοχή σε "ομάδες πίεσης" δίχως κανέναν αποφασιστικό ρόλο. Ενδεικτικές του πνεύματος αυτού είναι και οι διατάξεις του προσχεδίου του νόμου-πλαισίου (οι οποίες αφαιρέθηκαν από το τελικό κείμενο, ώστε να το κάνουν "ηπιότερο", ύστερα από την μαζική αντίδραση του φοιτητικού κινήματος στον νόμο-πλαίσιο), που όριζαν πως το ποσοστό συμμετοχής των φοιτητών στη λήψη απόφασης για την εκλογή των οργάνων θα εξαρτιόταν από το ποσοστό συμμετοχής τους στην ψηφοφορία, δηλαδή όσο λιγότεροι ψήφιζαν τόσο λιγότερο θα μετρούσε η ψήφος των φοιτητών στην τελική εκλογή - σκέψεις οι οποίες ακούστηκαν ξανά με την ευκαιρία των πρυτανικών εκλογών και δεν είναι καθόλου απίθανες.
Η λογική αυτή αντιλαμβάνεται τους ανθρώπους σαν ένα σύνολο ατομικοτήτων που ακολουθεί ο καθένας την ιδιωτική του διαδρομή, αποσυνδέοντας την προσωπική του πορεία από κάθε έννοια συλλογικότητας και αλληλεγγύης, σαν ένα μοναχικό πλήθος… Αντίθετη σε αυτή τη λογική είναι αυτό που εμπνέει εμάς, μια διαφορετική αντίληψη του ανθρώπου ως πολίτη, ως αναπόσπαστου κομματιού ενός οργανωμένου κοινωνικού συνόλου, και της πολιτικής ως ζητήματος κοινωνικής ευθύνης και αλληλεγγύης. Για μας αυτό που χωρίζει ένα ατάκτως ερριμμένο σύνολο ατόμων από μια πολιτική κοινωνία είναι οι διαδικασίες και οι ανάγκες εκείνες που συγκροτούν το «πλήθος» σε «λαό», με τις συμφωνίες και τις συγκρούσεις του.
Για μας λοιπόν ο Σύλλογος δεν είναι μια γραφειοκρατική δομή και μερικοί εν λευκώ αντιπρόσωποι και φοιτητοπατέρες, αλλά το δυναμικό εκείνο κοινωνικό υποκείμενο, ο δημόσιος χώρος στον οποίο συναντιούνται, συγκρούονται και οργανώνονται οι φοιτητές, προκειμένου να διεκδικήσουν, να εκφραστούν και να δημιουργήσουν.
Για μια εναλλακτικη, αμεσοδημοκρατικη αντιπροταση
Με βάση τα παραπάνω έχουμε να προτείνουμε μια εναλλακτική διαδικασία εκλογής.
Καθώς σε κάθε περίπτωση προκρίνουμε τις διαδικασίες του κοινωνικού μας υποκειμένου θεωρούμε πως είναι αποτελεσματικότερο και δημοκρατικότερο, ο Σύλλογος Φοιτητών Νομικής να διεξάγει εσωτερική καθολική ψηφοφορία με την οποία οι φοιτητές θα εκφράζουν αμεσοδημοκρατικά τη βούληση τους στο πλαίσιο του Συλλόγου.
Στη συνεχεία οι εκπρόσωποι των φοιτητών λειτουργώντας ως εκτελεστές της βούλησης αυτών, θα ανακοινώνουν τα αποτελέσματα της εσωτερικής αυτής ψηφοφορίας. Θεμελιώδες όμως για να λειτουργήσει κάθε τέτοια διαδικασία είναι να πάψουν οι φοιτητές να λειτουργούν ως ατομικότητες ώστε να μεταμορφωθούν μέσω των συλλογικών διαδικασιών από άτακτο πλήθος σε συγκροτημένο σώμα.
Εξάλλου, πρέπει να καταλάβουμε ότι σε ένα κοινωνικό σύνολο δεν χωρούν ατομοκεντρισμοί. Για οτιδήποτε συμβαίνει μέσα στα πλαίσιά της κοινωνίας τελικοί υπεύθυνοι είμαστε εμείς. Πρέπει λοιπόν όλοι μας να συνειδητοποιήσουμε το βάρος αυτής της ευθύνης και να βάλουμε το συλλογικό συμφέρον πάνω από οποιοδήποτε ατομικό. Έτσι αλλάζουν τα συστήματα, έτσι προχωράει η ιστορία, έτσι αλλάζει ο κόσμος...
Παρασκευή 14 Μαΐου 2010
Για τις πολύπαθες αστικές μας συγκοινωνίες Ι: μια πρώτη προσέγγιση
Το σύγχρονο παραγωγικό μοντέλο ανάπτυξης θέτει στο κέντρο του την πόλη. Τα αστικά κέντρα αποτελούν οικονομικούς και αναπτυξιακούς πόλους και για το λόγο αυτό προσελκύουν εντυπωσιακές μερίδες του πληθυσμού με αποτέλεσμα να είναι πιο γιγαντωμένες και χαώδεις από ποτέ.
Η δομή της πόλης συνοψίζεται σε μια διαίρεση των λειτουργιών ανάμεσα στο κέντρο και στις περικεντρικές περιοχές. Το κέντρο, όπου βρίσκονται όλες οι υπηρεσίες, αποτελεί τον πυρήνα της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας της πόλης, ενώ οι περιοχές γύρω από αυτό χρησιμεύουν ως οικιστικές ζώνες.
Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η αυξημένη ανάγκη για μετακίνηση των ανθρώπων από τις έξω περιοχές προς το κέντρο και το αντίστροφο, η οποία γίνεται κατ’ εξοχήν με Ι.Χ.
Παράγοντας που συντελεί σε αυτό είναι και η απαξίωση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, που λόγω του περιορισμένου αριθμού και της χαμηλής ποιότητάς τους δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις ανάγκες των κατοίκων.
Ο Ο.Α.Σ.Θ. είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, ιδρύθηκε το 1957 με το Νομοθετικό Διάταγμα 3721/1957 και εκτελεί το έργο των αστικών συγκοινωνιών της Θεσσαλονίκης, με συμβάσεις παραχώρησης (οικονομικές συμφωνίες) που υπογράφονται μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και του Ο.Α.Σ.Θ. Το απασχολούμενο κεφάλαιο του Ο.Α.Σ.Θ. είναι κατανεμημένο σε 415 ακέραιες μετοχές. Παράλληλα χρηματοδοτείται σε ετήσια βάση από το ελληνικό Δημόσιο.
Πρόσφατα ο Ο.Α.Σ.Θ., μετά την περικοπή της κρατικής επιχορήγησης, ανακοίνωσε αυξήσεις στα εισιτήρια, οι οποίες ισχύουν από 1 Μαΐου. Οι αυξήσεις αυτές έρχεται εν μέσω της οικονομικής κρίσης και των περικοπών σε μισθούς και συντάξεις, ενώ δε συνοδεύονται από αντίστοιχη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών.
Πιο συγκεκριμένα, το βασικό εισιτήριο διαμορφώνεται ως εξής: για μία μόνο διαδρομή 60 λεπτά, για μέχρι 4 διαδρομές εντός 90’ 1 ευρώ (ενώ πριν το εισιτήριο που εξασφάλιζε δικαίωμα για 4 διαδρομές εντός 70’ κόστιζε 50 λεπτά), ενώ το 24ωρο εισιτήριο κοστίζει πλέον 3 ευρώ (ενώ πριν κόστιζε 2 ευρώ). Οι τιμές μειώνονται στο μισό για τους δικαιούχους μειωμένου εισιτηρίου, όπως οι φοιτητές. Παράλληλα, μειώθηκαν σχετικά οι τιμές των καρτών, οι οποίες όμως οδηγήθηκαν σε πρόωρη εξάντληση, ήδη μέσα στην πρώτη βδομάδα του Μαΐου, λόγω του περιορισμένου αριθμού τους.
Οι αστικές συγκοινωνίες εξυπηρετούν καθημερινά βασικές ανάγκες μετακίνησης μεγάλου μέρους του κοινωνικού συνόλου, ιδίως των κοινωνικών εκείνων στρωμάτων που δεν έχουν την οικονομική άνεση να συντηρούν και να χρησιμοποιούν Ι.Χ. Άνθρωποι που εργάζονται μακριά από το σπίτι τους, συνταξιούχοι, φοιτητές που μετακινούνται προς το πανεπιστήμιο είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα, ιδίως αν σκεφτεί κανείς τις χαοτικές συνθήκες που επικρατούν στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις (βλ. μποτιλιάρισμα, κακό οδικό δίκτυο στο κέντρο των πόλεων).
Ως εκ τούτου οι αστικές συγκοινωνίες δεν θα μπορούσαν παρά να νοηθούν ως κοινωνικό και μόνον αγαθό. Επίκεντρο σε κάθε συζήτηση σχετικά με τις δημόσιες μεταφορές λοιπόν θα πρέπει να είναι πώς αυτές θα ικανοποιήσουν τις κοινωνικές ανάγκες πέρα από όρους αγοραίου ανταγωνισμού και λογικές κερδοσκοπίας.
Είναι σαφές επομένως πως τα κόμιστρα δεν μπορούν να διαμορφώνονται με βάση τους νόμους λειτουργίας της αγοράς ανάλογα με τους κανόνες της προσφοράς και της ζήτησης. Δεν μπορεί δηλαδή η τιμή τους να μην υπόκειται σε κάποια όρια, ώστε να είναι προσιτή σε όλους όσους έχουν ανάγκη τα μέσα μαζικής μεταφοράς για να μπορέσουν να μετακινηθούν. Ούτε μπορεί να κυριαρχεί η αντίληψη πως αν κανείς θέλει καλύτερες συγκοινωνίες θα πρέπει να πληρώνει και περισσότερο... Δικαιούμαστε όλοι άμεση πρόσβαση στα κοινωνικά αγαθά, η παροχή των οποίων άλλωστε είναι βασική υποχρέωση του κοινωνικού κράτους - το οποίο βέβαια δέχεται βαριά πλήγματα τον τελευταίο καιρό.
Θεωρούμε πως πιο ταιριαστό λοιπόν με τον χαρακτήρα των μέσων μαζικής μεταφοράς θα ήταν να καταργηθούν τα κόμιστρα, έστω για τα πιο ασθενή οικονομικά κομμάτια της κοινωνίας, και για τους υπόλοιπους, αν όχι να καταργηθούν, τουλάχιστον να διατηρηθούν σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, της τάξης των δέκα ή είκοσι λεπτών, ώστε να καλύπτεται μέρος των λειτουργικών δαπανών.
Πέρα από το ύψος της τιμής των εισιτηρίων ωστόσο, οι εξελίξεις αυτές θα πρέπει να γίνουν η αφορμή να συζητήσουμε τι είδους μέσα μαζικής μεταφοράς θέλουμε, τι είδους κυκλοφορία μέσα στις πόλεις, πώς θέλουμε να είναι δομημένες οι πόλεις μας, αλλά και πέρα από αυτά για τη σχέση κέντρου και περιφέρειας, πόλης και επαρχίας...
Σ’ενα πρώτο επίπεδο μπορούμε να πούμε πάντως πως οι κοινωνικές ανάγκες δεν μπορούν να εξυπηρετούνται στη βάση ιδιωτικών συμφερόντων. Θεωρούμε πως το κράτος μπορεί και οφείλει να παρέχει δημόσιες συγκοινωνίες - φροντίζοντας το ίδιο για την ποιότητα και βελτίωσή τους - με άξονα την εξυπηρέτηση των πολιτών και την αποτροπή της χρήσης του Ι.Χ. στην πόλη, μακριά από ιδιωτικά συμφέροντα και όχι με βάση το κίνητρο του κέρδους.
Μια μικρή νίκη στον αγώνα για δημόσιες και δωρεάν συγκοινωνίες για όλους...
συνάντηση για τον συντονισμό δράσεων ενάντια στις νέες αυξήσεις του Ο.Α.Σ.Θ.
οι δημόσιες μεταφορές είναι υπόθεση όλων μας.
η πόλη που θέλουμε να ζούμε είναι δική μας ευθύνη.
Για το δικαίωμα στην απεργία ΙΙ: η περίπτωση των Αιγύπτιων αλιεργατών στην Μηχανιώνα.
Τα αιτήματα της απεργίας των Αιγυπτίων αφορούσαν άμεσες αυξήσεις των μισθών τους, την καταβολή του δώρου Χριστουγέννων, καθώς και τα αιτήματα να αποκτήσουν έλεγχο μέλη του σωματείου τους στο ζύγισμα της ψαριάς και τον υπολογισμό του μερτικού και να επιστρέψουν τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα στο ταμείο του ΙΚΑ αντί του ΟΓΑ που είναι σήμερα.
Οι πλοιοκτήτες κατέφυγαν στα δικαστήρια με σκοπό να κηρυχθεί η απεργία των αλιεργατών παράνομη. Την Πέμπτη 14 Ιανουαρίου το Μονομελές Πρωτοδικείο κρίνει την απεργία παράνομη και καταχρηστική. Σε δεύτερο βαθμό όμως, στις 4 Φεβρουαρίου, μετά από εξέταση επί του ουσιαστικού της απεργίας, η τελευταία κρίνεται νόμιμη, ενώ σήμερα εκκρεμεί έφεση των εργοδοτών σε αυτή την τελευταία απόφαση. Στο μεταξύ η απεργία τελείωσε, αφού οι Αιγύπτιοι σε λιγότερο από ένα μήνα θα επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπισαν οι Αιγύπτιοι αλιεργάτες λόγω της απεργίας τους ήταν τεράστια. Αλλά το πρόβλημα δυστυχώς δε μένει εκεί. Όσο προχωρούσε η απεργία και αποσπούσε νίκες, τόσο οι αλιεργάτες έπρεπε να έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με την τρομοκρατία από μέρους των εργοδοτών τους στην πιο ωμή της μορφή, με επιθέσεις των αφεντικών τους (με τη βοήθεια και κάποιων ακροδεξιών της περιοχής) μέσα στο ίδιο τους το σπίτι, ξυλοδαρμούς και απειλές - και όλα αυτά μέσα σε μια κλειστή κοινωνία, όπου κυριαρχεί ο φόβος απέναντι στις μειονότητες. Ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας της Μηχανιώνας ωστόσο στάθηκε στο πλάι των εργαζομένων και εναντιώθηκε σε αυτές τις πρακτικές των πλοιοκτητών.
Το ότι ένα μικρό σωματείο Αιγυπτίων αλιεργατών, εντελώς άπειρων σε ζητήματα εργασιακού συνδικαλισμού και με πολλές πρακτικές δυσκολίες (οι μισοί απ’ αυτούς δεν γνώριζαν ούτε τη γλώσσα), κατόρθωσε να «σηκώσει» στους ώμους του μια απεργία τεσσάρων μηνών, να κατακτήσει δικαιώματα για τους επόμενους και να δικαιωθεί σε ένα ελληνικό δικαστήριο (τη στιγμή που όλες σχεδόν οι απεργίες στην Ελλάδα κρίνονται παράνομες και καταχρηστικές), δεν μπορεί παρά να αποτελεί ένα παράδειγμα προς μίμηση για κάθε εργαζόμενο και αγωνιζόμενο άνθρωπο…
Γιατί η δικαιοσύνη δεν απονέμεται – κατακτάται με αγώνες και θυσίες.
Γιατί ο αγώνας των αλιεργατών ήταν πάνω απ’ όλα ένας αγώνας για αξιοπρέπεια...
Η ΔΙΚΑΙΩΣΗ - ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 4381/2010
ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΜΙΜΟ ΤΗΣ ΑΠΕΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΑΛΙΕΡΓΑΤΩΝ
Αιτήματα της απεργίας των αλιεργατών ήταν τα εξής:
α) Η συμμετοχή δύο εκπροσώπων των Αιγυπτίων αλιεργατών στην επιτροπή ελέγχου του καθορισμού των μεριδίων όπου οι Αιγύπτιοι δεν είχαν κανένα λόγο καθώς όπως αποδείχτηκε τα μερίδια καθορίζονταν από τους εργοδότες σε συνεννόηση με ένα σωματείο αλιεργατών όπου δεν μετείχε κανείς Αιγύπτιος. Μάλιστα από πουθενά δεν προέκυψε πως δικαιολογητικός λόγος αυτού ήταν τα περισσότερα μέλη του δεύτερου σωματείου. Έτσι το Δικαστήριο δέχθηκε πως τίθεται σοβαρό ζήτημα αντιπροσώπευσης των Αιγυπτίων και ορθά απέρριψε τον περί αντιθέτου ισχυρισμό της εργοδοσίας.
β) Την παράδοση στα μέλη του σωματείου Αιγυπτίων αλιεργατών σε πρωτότυπα των συμβάσεων εργασίας και των βεβαιώσεων ασφάλισης. Η εργοδοτική πλευρά ισχυρίστηκε ότι μπορούν να λάβουν αντίγραφα από τον ΟΑΕΔ ή τον ΟΤΑ όπου και κατατίθενται οι συμβάσεις. Αυτό όμως αφορά τους Αιγυπτίους που εργάζονται ήδη στην Ελλάδα. Βάσει της σύμβασης ορισμένου χρόνου που υπογράφουν αφού λήξει η πρώτη σύμβαση, λαμβάνουν πράσινη κάρτα απαραίτητη για την διαμονή τους. Δεν αφορά δηλαδή αυτούς που έρχονται για πρώτη φορά. Γι’ αυτό το Δικαστήριο απέρριψε και αυτόν τον ισχυρισμό των εργοδοτών αφού προέκυψε πως οι εργοδότες αρνούνται να χορηγήσουν τα πρωτότυπα των συμβάσεων και των βεβαιώσεων ασφάλισης στους αλιεργάτες, πράγμα που είχε ως συνέπεια την αδυναμία τους να ανανεώσουν την άδεια παραμονής τους.
γ) Η ασφαλιστική περίθαλψη των Αιγυπτίων αλιεργατών για εργατικά ατυχήματα. Μετά από πίεση της εργοδοτικής πλευράς που οδήγησε στην ψήφιση του ν.3232/2004 οι αλιεργάτες εξομοιώνονται με αγρότες και ασφαλίζονται υποχρεωτικά στον ΟΓΑ που συνάγεται την μη χορήγηση επιδόματος αδείας και επικουρικής σύνταξης στους αλιεργάτες σε περίπτωση ατυχήματος, αλλά μόνο νοσοκομειακή περίθαλψη και φυσικά πολύ χαμηλότερες ασφαλιστικές εισφορές για τους εργοδότες από ότι θα απαιτούσε το ΙΚΑ. Η εργοδοτική πλευρά ισχυρίστηκε πως η απεργία είναι παράνομη αφού η ασφαλιστική κάλυψη των αλιεργατών δεν περνά από το χέρι τους αλλά είναι θέμα της νομοθετικής εξουσίας. Το Δικαστήριο έκρινε νόμιμο το αίτημα των απεργών απαντώντας πως η απεργία είναι αγωνιστικό μέσο που προάγει συλλογικά συμφέροντα των εργαζομένων είτε αυτά απευθύνονται στον εργοδότη είτε στο κράτος καθώς η απεργία δεν είναι αντίδραση κατά προσώπων αλλά δράση κατά μιας κατάστασης των μισθωτών.
δ) Το δικαίωμα επαναπρόσληψης των εργαζομένων των οποίων οι συμβάσεις έληξαν την προηγούμενη περίοδο. Το αίτημα αυτό των αλιεργατών κρίθηκε νόμιμο και ουσιαστικά βάσιμο καθώς το δικαίωμα επαναπρόσληψης υπάρχει ως θεσμός στο εργατικό μας δίκαιο. Εξάλλου η εκδηλούμενη από τους πλοιοκτήτες πρόθεση αντικατάστασης των υφιστάμενων αλιεργατών που ζουν χρόνια στην Ελλάδα για λόγους που δεν σχετίζονται με την απόδοσή τους έγινε δεκτό πως προσβάλλει το δικαίωμά τους στην εργασία. Πέρα αυτών όμως η εργοδοτικά πλευρά ισχυρίστηκε πως ενόψει της δυσαναλογίας μεταξύ των μεγάλης έκτασης δυσμενών οικονομικών συνεπειών στους ίδιους αλλά και στους επιχειρηματίες της περιοχής και των αιτημάτων των απεργών η απεργία είναι καταχρηστική. Εντούτοις το Δικαστήριο διέβλεψε πως η βλάβη τους δεν ήταν και τόσο μεγάλη αφού όπως αποδείχτηκε συνέχισαν κατά την απεργία να παράγουν προϊόντα αλιείας. Εξάλλου, η απεργία είναι δικαίωμα πρόκλησης ζημίας και η φύση του ως τέτοιου δεν μας επιτρέπει να υπολογίζουμε το οικονομικό κόστος του εργοδότη για να χαρακτηρίσουμε μια απεργία καταχρηστική.
Η απόφαση αυτή αποτελεί την εξαίρεση στον φριχτό κανόνα των κακών δικαστικών αποφάσεων που τείνουν στην κατάργηση του δικαιώματος στην απεργία, χαρακτηρίζοντας κάθε τέτοια ως παράνομη και καταχρηστική, με μόνο κριτήριο την οικονομική ζημία του εργοδότη που με βάση αυτές βαραίνει περισσότερο από τα δικαιώματα των εργαζομένων.
Για το δικαίωμα στην απεργία Ι: ιστορική αναδρομή. η απεργία ως νομικό δικαίωμα.
1894: Η πρώτη εργατική Πρωτομαγιά. Το ψήφισμά της ζητά: οκτάωρο, ανάπαυση την Κυριακή, συντάξεις σε όλους τους απόμαχους εργάτες, κατάργηση της θανατικής ποινής και της προσωπικής κράτησης για χρέη.
1896: Απεργία στα Μεταλλεία Λαυρίου. Οι απεργοί ανατινάζουν την αποθήκη δυναμίτη και καταλαμβάνουν το εργοστάσιο
1916: 21 Αυγούστου γίνεται η απεργία της Σερίφου, με πρωτεργάτη τον μεταλλωρύχο Κωνσταντίνο Σπέρα. Ζητούν οχτάωρο, αύξηση ημερομισθίου, προστασία της ζωής των εργατών (60 νεκροί εργάτες σε δύο χρόνια). Η χωροφυλακή σκοτώνει τέσσερεις απεργούς και τραυματίζει 38. Οι απεργοί αντεπιτίθενται, ο αρχηγός της χωροφυλακής πνίγεται στη θάλασσα. Τελικά, τα αιτήματα των απεργών έγιναν δεκτά. Επί 15 ημέρες την εξουσία στο νησί αναλαμβάνουν οι εργάτες.
1923: 22 Αυγούστου. Η μεγαλύτερη σε έκταση και μαχητικότητα απεργία που είχε συμβεί μέχρι τότε στην Ελλάδα. Πανεργατική συγκέντρωση της ΓΣΕΕ και του Εργατικού Κέντρου Πειραιά στο Πασαλιμάνι. Καταστέλλεται βίαια από στρατό και αστυνομία. Εντεκα νεκροί, δεκάδες τραυματίες. Βασικά αιτήματα, αύξηση των ημερομισθίων, μείωση των ωρών εργασίας, βελτίωση των συνθηκών εργασίας -ιδιαίτερα για τους ανήλικους εργαζομένους- επαναπρόσληψη των απολυμένων κ.ά.
1926: Μεγάλη απεργία των καπνεργατών του Αγρινίου. Το βασικό τους αίτημα, να μη φύγουν τα καπνά ανεπεξέργαστα στις διεθνείς αγορές, το οποίο θα είχε ως συνέπεια την αύξηση της ανεργίας και τη μείωση της περιόδου της καπνεργασίας. Η αστυνομία σκοτώνει έναν καπνεργάτη και μία καπνεργάτρια.
1927: Η πρώτη απεργιακή κινητοποίηση των δημοσίων υπαλλήλων. Η κυβέρνηση ψηφίζει το νόμο 3453/12-3-1928 «περί απεργούντων Δημοσίων Υπαλλήλων» και εξαπολύει κύμα διώξεων κατά των συνδικαλιστικών στελεχών.
1942: Ξεσπάει η πρώτη απεργία στην κατεχόμενη Ευρώπη. 24-25 Μαρτίου κηρύσσεται πανεργατική -πανυπαλληλική απεργία στην Αθήνα. Στις 16 Απριλίου η απεργία γενικεύεται στο σύνολο των δημοσίων υπηρεσιών της Αθήνας και του Πειραιά και στις 17 Απριλίου, με κάλεσμα της παράνομης Κεντρικής Πανυπαλληλικής Επιτροπής, παίρνει πανελλαδικό - πανεργατικό χαρακτήρα. Η απεργία έληξε στις 21 Απριλίου, με μερική ικανοποίηση των αιτημάτων των απεργών.
1943: Κατόπιν μαζικών κινητοποιήσεων, στις 24 Φεβρουαρίου και στις 5 Μαρτίου ξεκινά απεργία διαρκείας 27 ημερών, με σκοπό τη ματαίωση του διατάγματος για την πολιτική επιστράτευση των Ελλήνων, την οποία ήθελαν να επιβάλουν οι δυνάμεις Κατοχής, προκειμένου να στείλουν εργάτες στη Γερμανία. Ηταν η μοναδική περίπτωση επιτυχημένης κινητοποίησης σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη
1951: Στις 7 Ιουλίου η ΑΔΕΔΥ κηρύσσει απεργία με οικονομικά αιτήματα, η οποία διαρκεί 22 ημέρες. Η «τελευταία» 48ωρη απεργιακή κινητοποίηση εκείνης της περιόδου γίνεται στις 2-3 Ιουλίου 1953. Εκτοτε οι απεργιακοί αγώνες της ΑΔΕΔΥ ατονούν, η λειτουργία της χαρακτηρίζεται από νόθα συνέδρια, ενώ η δράση της παίρνει κοσμοπολίτικο χαρακτήρα, που περιλαμβάνει δεξιώσεις στο βασιλιά, επισκέψεις στα ανάκτορα κ.ά.
1960: Στις 1 και 2 Δεκεμβρίου γίνεται η μεγάλη απεργία των οικοδόμων, ενός κλάδου με περίπου 100.000 εργάτες, ο οποίος βρέθηκε στην πρωτοπορία των εργατικών αγώνων τη δεκαετία του ‘60. Βασικά αιτήματα είναι η υπαγωγή του κλάδου στα βαρέα και ανθυγιεινά, η καθιέρωση των εφτά ωρών εργασίας, η εξυγίανση και ο εκδημοκρατισμός του συνδικαλιστικού κινήματος
Ως απεργία χαρακτηρίζεται η προσωρινή και συλλογική αποχή των εργαζομένων από την εργασία τους προκειμένου να υποστηριχθούν οι διεκδικήσεις τους. Οι διεκδικήσεις αυτές αναφέρονται κατά κύριο λόγο στην «διαφύλαξη και προαγωγή των οικονομικών, εργασιακών, συνδικαλιστικών και ασφαλιστικών συμφερόντων των εργαζομένων» αλλά και στην εκδήλωση αλληλεγγύης προς τα συμφέροντα άλλων εργαζομένων που συνδεόνται με τα συμφέροντα των απεργών, οπότε η απεργία προκηρύσσεται από την τριτοβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση – δηλαδή την ΓΣΕΕ. Το δικαίωμα στην απεργία είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο, γεγονός που μαρτυρά τόσο τη σπουδαιότητα και την ανάγκη υπέρτερης νομικής του κατοχύρωσης όσο και την ιδιορρυθμία του, ενώ ρυθμίζεται περαιτέρω από το νόμο 1264/1982.
Η σημασία της νομικής κατοχύρωσης της απεργίας έγκειται στην προστασία των απεργών από κυρώσεις, τόσο από πλευράς του εργοδότη όσο και από την Πολιτεία ή από τρίτους (π.χ. ασφαλιστικούς οργανισμούς). Άλλωστε το δικαίωμα στην απεργία αποτελεί δικαίωμα βλάβης των συμφερόντων κάποιου άλλου, δικαίωμα οικονομικής ζημίας. Είναι χαρακτηριστικό δε ότι παλιότερα η απεργία συνιστούσε ποινικό αδίκημα…
Έτσι, ο εργοδότης απαγορεύεται να προχωρήσει σε ανταπεργία ή να προσλάβει απεργοσπάστες στην θέση των απεργών. Επίσης δεν μπορεί να επιδιώξει δικαστικά την επιβολή ασφαλιστικών μέτρων, ρύθμιση που δεν έχει ωστόσο μεγάλο πρακτικό αποτέλεσμα εξαιτίας του μικρού χρόνου εκδίκασης των εργατικών διαφορών. Ο χρόνος της απεργίας, ενώ ο εργοδότης δεν οφείλει μισθό, λογίζεται παρόλαυτα ως χρόνος εργασίας σε ό, τι έχει να κάνει με δευτερογενή δικαιώματα (διάρκεια άδειας, επιδόματα εορτών, αποζημίωση απόλυσης). Ούτε μπορεί επομένως να νοηθεί ως σιωπηρή καταγγελία από τον εργαζόμενο, με αποτέλεσμα ο εργοδότης να έχει υποχρέωση όταν αυτός επιστρέψει στην εργασία του να τον δεχθεί. Η απεργία λοιπόν δεν μπορεί να αποτελέσει νόμιμο λόγο απόλυσης. Πολύ περισσότερο, η απόλυση κατά τη διάρκεια της απεργίας ή αμέσως μετά, για λόγους εκδίκησης, είναι άκυρη.
Το δικαίωμα στην απεργία υπόκειται σε ορισμένους περιορισμούς. Για να είναι λοιπόν νόμιμη μια απεργία, πρέπει να έχει κηρυχθεί από την αρμόδια συνδικαλιστική οργάνωση, με απόφαση που ελήφθη με κρυφή ψηφοφορία. Πρέπει ακόμα να έχει ειδοποιηθεί ο εργοδότης τουλάχιστον 24 ώρες πριν και οι απεργοί να διαθέσουν ένα ελάχιστο προσωπικό ασφαλείας για την ασφάλεια των εγκαταστάσεων της επιχείρησης και την πρόληψη καταστροφών.
Ο συχνότερος τρόπος που επιλέγουν οι εργοδότες για να πλήξουν μια απεργία είναι να επιτύχουν την έκδοση μιας δικαστικής απόφασης που να την κηρύσσει παράνομη ή καταχρηστική ή, κατά την προσφιλή συνήθεια των δικαστηρίων, και τα δύο.
Παράνομη είναι μια απεργία όταν δεν πληρείται κάποιος από τους παραπάνω όρους ή όταν τα αιτήματά της είναι παράνομα ή ακόμα όταν είναι παράνομη εκ του νόμου (π.χ. απαγόρευση της απεργίας για αστυνομικούς με ειδικό νόμο). Πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι υπάρχει, παρότι δεν είναι κατοχυρωμένο θεσμικά, το τεκμήριο της νομιμότητας της απεργίας, που σημαίνει πως μέχρι να κηρυχθεί το αντίθετο με μια δικαστική απόφαση, η απεργία λογίζεται νόμιμη, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να επιβληθούν κυρώσεις στους απεργούς για αυτό το διάστημα.
Καταχρηστική είναι όταν ασκείται σε αντίθεση με το άρθρο 281 του Αστικού Κώδικα, δηλαδή όταν υπερβαίνει τα όρια που θέτουν η καλή πίστη, τα χρηστά ήθη και ο οικονομικός και κοινωνικός σκοπός του δικαιώματος. Στην πράξη ο περιορισμός αυτός έχει ξεφύγει από μια ορθολογική δικαιϊκή στάθμιση, και έχει καταλήξει εργαλείο προώθησης των εργοδοτικών συμφερόντων, με την κήρυξη σχεδόν κάθε απεργίας ως (παράνομης και) καταχρηστικής.
Αποτέλεσμα μιας τέτοιας απόφασης είναι να αναβιώνει η υποχρέωση του μισθωτού για παροχή εργασίας και η τυχόν συνεχιζόμενη απουσία του να είναι αδικαιολόγητη και να συνιστά σπουδαίο λόγο καταγγελίας της σύμβασης από τον εργοδότη.
Περί δικηγορικής άσκησης και απελευθέρωσης του δικηγορικού επαγγέλματος
Εύλογα ωστόσο θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς αν αυτή είναι όντως αναγκαία ή αν θα μπορούσε να καλυφθεί στα πλαίσια των μαθημάτων εντός της σχολής. Η άσκηση αυτό που έρχεται να εξασφαλίσει σε πρώτο στάδιο είναι τον ίδιο τον ασκούμενο προετοιμάζοντάς τον για να αντεπεξέλθει τόσο στις απαιτήσεις του επαγγέλματος και στον ανταγωνισμό με παλαιότερους όσο και στις ευθύνες που θα αναλάβει απέναντι στους πελάτες του. Οι ανθρώπινες διαστάσεις της δικηγορίας καθιστούν απαραίτητη την συνειδητοποίηση πως πίσω από τα πραγματικά και τα νομικά στοιχεία βρίσκονται ανθρώπινες υποθέσεις. Αυτό σίγουρα δεν μπορεί να διδαχθεί σε κανένα φροντιστήριο υπό συνθήκες εργαστηρίου.
Πέρα όμως από αυτά σημαντική είναι και η φύση καθεαυτή του θεσμού. Η άσκηση δεν είναι μονάχα μαθητεία-εργασία. Είναι πέρα από αυτά και πρωτίστως μία σχέση αλληλεγγύης μεταξύ συναδέλφων πέρα από όρους ανταγωνισμού.
Θεωρούμε λοιπόν πως η άσκηση είναι απαραίτητη και θα πρέπει να γίνεται σε επαφή με δικηγόρους που ήδη εργάζονται, εκεί δηλαδή που μπορεί κανείς να δει πως εξελίσσεται μια υπόθεση από την αρχή ως το τέλος της με όποιες προεκτάσεις αυτό έχει.
Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι η πλήρης στρέβλωση του θεσμού της άσκησης. Κάθε ασκούμενος βρίσκει μόνος του τον δικηγόρο στον οποίο θα κάνει άσκηση και ο τρόπος που θα γίνει αυτή επαφίεται στην καλή θέληση του ασκούντα.
Μεγάλος αριθμός ασκουμένων είτε κάνουν εικονική άσκηση, είτε υποβιβάζονται στο ρόλο του παιδιού για όλες τις δουλειές, μεταφέροντας καφέδες και κουβαλώντας τα ψώνια, υπομένοντας αυτό το «νεκρό» διάστημα που δεν τους προσφέρει τίποτα για να αποκτήσουν την τυπική προϋπόθεση να δώσουν εξετάσεις.
Από την άλλη, εξίσου σημαντικός αριθμός ασκούμενων λειτουργούν υπό καθεστώς εκμετάλλευσης, προσφέροντας πραγματική εργασία, συχνά γραμματειακού τύπου, για την οποία είτε δεν πληρώνονται καθόλου είτε παίρνουν εξευτελιστικά μικρή αμοιβή. Καλύπτουν με αυτόν τον τρόπο με ελάχιστο κόστος θέσεις εργασίας στις οποίες θα απασχολούνταν κανονικά προσωπικό.
Είναι φανερό ότι προκειμένου να λειτουργήσει ουσιαστικά ο θεσμός της άσκησης χρειάζεται αλλαγές. Θεωρούμε λοιπόν πως ο Δικηγορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης πρέπει να επιτελέσει καθοριστικό ρόλο, θεσμοθετώντας ο ίδιος οργανωμένα τη διαδικασία με την οποία θα γίνεται η άσκηση, παρεμβαίνοντας ανάμεσα στον ασκούντα και τον ασκούμενο και θέτοντας εγγυήσεις και ασφαλιστικές δικλείδες ώστε να μην μετατρέπεται η άσκηση σε εκμετάλλευση αλλά να λειτουργεί ουσιαστικά προς όφελος του ασκουμένου αλλά και του ασκούντα. Για τον ίδιο λόγο προτάσσουμε και τον ενεργό ρόλο του ίδιου του Δημόσιου Πανεπιστημίου, όχι με την αφομοίωση της άσκησης στο προπτυχιακό επίπεδο, αλλά με την παρεμβολή του στη διαδικασία εύρεσης ασκούμενων σε συνεργασία με τον εκάστοτε Δικηγορικό Σύλλογο, ώστε να ασκεί έλεγχο υπέρ του ασκουμένου και να απαιτεί κάποια ελάχιστα εχέγγυα, προκειμένου να εξασφαλίζεται η ποιότητα της άσκησης.
Η διάρκεια της άσκησης με το ισχύον σύστημα είναι 18 μήνες. Προτείνουμε αυτή η περίοδος να μειωθεί στον ένα χρόνο, ως ένα διάστημα που θα επιτρέψει στον ασκούμενο να λάβει τις απαραίτητες γνώσεις για το επάγγελμα, χωρίς ωστόσο να παρατείνεται υπερβολικά αυτή η μεταβατική περίοδος της άσκησης, που τις περισσότερες φορές ευνοεί την αυθαιρεσία και εκμετάλλευση από μεριάς του ασκούντα προς τον ασκούμενο.
Σε ό,τι έχει να κάνει με την αμοιβή των ασκούμενων δικηγόρων, κρίνουμε πως η πιο δίκαιη λύση θα ήταν ένας μικτός τρόπος πληρωμής.
Από τη μία λοιπόν, να καταβάλλεται μια κατώτατη αμοιβή από τον Δικηγορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης (400 ευρώ), ο οποίος και θα θέτει κάποια προαπαιτούμενα, ώστε να διασφαλίζεται μια ουσιαστική, ποιοτική άσκηση, μια άσκηση πραγματική και όχι εικονική, προς όφελος και βελτίωση του ασκούμενου.
Από την άλλη, και παράλληλα με αυτή την αμοιβή, ο ασκούμενος δικηγόρος δικαιούται μερίδιο από τα κέρδη του ασκούντα, ίσο με την εργασία που καταβάλλει. Δηλαδή, ανάλογα με το έργο που παράγει, προτείνουμε να παίρνει ένα αντίστοιχο ποσοστό από το ποσό που θα πληρωθεί ο ασκούντας δικηγόρος.
Μια τέτοια λύση αρμόζει περισσότερο στο επάγγελμα του δικηγόρου, ως ελευθέριο επάγγελμα, αν λάβει κανείς υπόψη τις εντελώς διαφορετικές συνθήκες εργασίας τις οποίες μπορεί να βιώνει ο ένας ασκούμενος με τον άλλον (π.χ. μπορεί ο ένας να χειρίζεται μια υπόθεση για μήνες, ενώ ο άλλος να ασχολείται με πολλές υποθέσεις ταυτόχρονα, λόγω μεγάλου φόρτου εργασίας του δικηγορικού γραφείου στο οποίο κάνει την άσκηση).
Τέλος, όσον αφορά τις ασφαλιστικές εισφορές, οι οποίες μέχρι τώρα είναι προαιρετικές και καλύπτονται από τους ίδιους τους ασκούμενους, θεωρούμε ότι ο Δ.Σ.Θ. μπορεί και οφείλει να καταβάλει το μεγαλύτερο μέρος του ασφαλιστικού μερίσματος, αφήνοντας να καλύψει ένα μικρό μόνο ποσοστό ο ασκούμενος (σε αναλογία 80-20).
Τελευταία στον χώρο των νομικών επαγγελμάτων, μετά από σχετικές απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά πιο πρόσφατα και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, γίνεται λόγος για “απελευθέρωση”, μεταξύ άλλων με την κατάργηση των εδαφικών περιορισμών, την κατάργηση των κατώτατων αμοιβών, την ελεύθερη διαφήμιση νομικών υπηρεσιών κ.α.
Οι εδαφικοί περιορισμοί σχετίζονται με ορισμένους φραγμούς που ισχύουν σήμερα στα νομικά επαγγέλματα, όσον αφορά στην άσκησή τους μέσα σε συγκεκριμένα γεωγραφικά όρια. Ένας δικηγόρος για παράδειγμα, οφείλει σήμερα να ασκεί το επάγγελμά του μόνο στα δικαστήρια τα οποία αντιστοιχούν στον Δικηγορικό Σύλλογο στον οποίο είναι εγγεγραμμένος. Αυτή η ρύθμιση αποσκοπεί σε μια προστασία των μικρότερων δικηγορικών γραφείων σε σχέση με τους “μεγαλοδικηγόρους”, οι οποίοι με αυτόν τον τρόπο ουσιαστικά οφείλουν να περιορίσουν τη δράση τους σε μια μόνο ορισμένη γεωγραφικά περιοχή. Έτσι αποφεύγεται η δημιουργία “μονοπωλίων” στον επάγγελμα των δικηγόρων.
Στα ίδια πλαίσια κινείται και η προσπάθεια άρσης της απαγόρευσης διαφήμισης παροχής νομικών υπηρεσιών. Είναι προφανές ότι, αν αυτή η απαγόρευση αρθεί, μόνοι κερδισμένοι θα είναι όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα να διαφημιστούν - οπότε και εδώ προωθείται η πρωτοκαθεδρία των μεγάλων δικηγορικών γραφείων και των νομικών εταιρειών, σε βάρος των περισσοτέρων δικηγόρων.
Υπάρχει ακόμη το αίτημα για κατάργηση των κατώτατων αμοιβών για τους δικηγόρους (δηλ. με βάση κάποιους τιμοκαταλόγους, τίθεται ένα κατώτατο όριο πληρωμής τους για κάθε εργασία που κάνουν), ένα μέτρο κατεξοχήν ευεργετικό για τους νέους, άπειρους επαγγελματίες του κλάδου. Μια τέτοια κατάργηση θα οδηγούσε στην εξουθένωση των “αδύναμων” δικηγόρων, οι οποίοι πλέον θα αναγκάζονταν να παρέχουν την εργασία τους για ψίχουλα.
Πρόκειται σαφώς για μια προσπάθεια κατάργησης βασικών “ασφαλιστικών δικλείδων”, απαραίτητων για την επιβίωση των περισσοτέρων ασκούντων των επάγγελμα του δικηγόρου. Αν αυτές εκλείψουν, θα παραχωρήσουν ένα επιπλέον πεδίο δράσης στις μεγάλες νομικές εταιρείες και τα δικηγορικά γραφεία, αφήνοντας έκθετους τους ανεξάρτητους δικηγόρους σε έναν ανυπόφορο γι’ αυτούς ανταγωνισμό, ωθώντας τους έτσι να καταλήξουν υπάλληλοι σε κάποιο από τα παραπάνω γραφεία προκειμένου να επιβιώσουν οικονομικά.
Τετάρτη 12 Μαΐου 2010
Για τη διαδήλωση που πέρασε...κι αυτές που θα 'ρθουν...
Κατά τη διάρκεια της απεργιακής κινητοποίησης στην Αθήνα στις 5 Μαΐου, κάποιοι επιτέθηκαν με μολότοφ στο υποκατάστημα της τράπεζας Marfin στην οδό Σταδίου. Παρότι η πρόκληση φθορών σε τράπεζες είναι συνήθης πρακτική κάποιων πολιτικών χώρων και μάλιστα μια από τις πρακτικές με την ευρύτερη κοινωνική νομιμοποίηση, στη συγκεκριμένη περίπτωση η τράπεζα κατέληξε να πυρποληθεί ενώ βρίσκονταν μέσα εργαζόμενοι από τους οποίους τρεις εγκλωβίστηκαν στο κτίριο με αποτέλεσμα τον θάνατό τους.
Αν η δολοφονία ενός 15χρονου παιδιού από έναν ειδικό φρουρό μας έκανε να αναλογιστούμε τη σήψη μιας ολόκληρης κοινωνίας, τότε ένας τέτοιος θάνατος τριών εργαζομένων στη διάρκεια μιας εργατικής κατά κύριο λόγο διαδήλωσης θα πρέπει να μας οδηγήσει σε ακόμα πιο βαθύ προβληματισμό σχετικά και με τις δικές μας ευθύνες.
Στα πλαίσια μιας τόσο μεγάλης διαδήλωσης όπως αυτή της Τετάρτης, μια σύγκρουση ανάμεσα στον λαό και στις δυνάμεις καταστολής είναι κάτι αναμενόμενο και θεμιτό. Όπως όμως κανείς δεν μπορεί να «καταδικάσει τη βία απ’ όπου κι αν προέρχεται», έτσι δεν μπορεί και να την αποδεχτεί συλλήβδην. Από την μια υπάρχει η βίαιη σύγκρουση που έχει την απαραίτητη κοινωνική νομιμοποίηση από τον λαό που συμμετέχει σε μια διαδήλωση, είτε αυτή εκφράζεται με επιδοκιμασίες και ανοχή είτε με την έμπρακτη συμμετοχή μεγάλου μέρους των διαδηλωτών, μια βία με πολιτική στόχευση και περιεχόμενο. Ακραίες μορφές τέτοιας βίας είναι άλλωστε και οι επαναστάσεις των λαών.
Διαφορετική είναι όμως μια βία που στοχεύει μόνο στην καταστροφή, χωρίς αντιπρόταση για δημιουργία, χωρίς πολιτικό περιεχόμενο και στόχο, εντελώς ξεκομμένη ουσιαστικά από τις κοινωνικές διεργασίες - μια σύγκρουση για τη σύγκρουση. Τέτοιες βίαιες εκδηλώσεις υπονομεύουν τα λαϊκά κινήματα, στρέφονται ενάντια στο συμφέρον της ίδιας της διαδήλωσης και αποτελούν βούτυρο στο ψωμί των δυνάμεων καταστολής, φιμώνοντας ανθρώπους που είχαν την ανάγκη και τη θέληση να φωνάξουν… Περιστατικά σαν αυτό βολεύουν την κρατική εξουσία που τα ενθαρρύνει και ουκ ολίγες φορές σε περιόδους κοινωνικού αναβρασμού τα δημιουργεί και τα εκτελεί με δικά της, κρατικά ή παρακρατικά όργανα.
Για το συγκεκριμένο γεγονός, οι πρακτικές ευθύνες των ιδιοκτητών της τράπεζας είναι δεδομένες, καθώς αφενός δεν είχαν φροντίσει για την ασφάλεια των εργαζομένων σε περίπτωση πυρκαγιάς και αφετέρου είχαν δώσει εκβιαστικά εντολή στους εργαζόμενους να κάτσουν μέσα στο κλειδωμένο κτίριο την ώρα της απεργιακής κινητοποίησης. Δεν μπορεί να περιμένει κανείς κάτι καλύτερο όταν τα κέρδη μπαίνουν πάνω από τους ανθρώπους…
Το μήνυμα που πρέπει να κρατήσει κανείς από την περασμένη Τετάρτη είναι αυτό: από δω και μπρος πρέπει να βρεθούμε όλοι στους δρόμους, για να πάρουμε πίσω τα δικαιώματα που μας καταργούν και την αξιοπρέπεια μας. Γιατί στα συλλογικά προβλήματα χωράνε μόνο συλλογικές λύσεις…
Δευτέρα 3 Μαΐου 2010
Γενική συνέλευση του Σ.Φ.Ν.
Τρίτη 27 Απριλίου 2010
Παρασκευή 23 Απριλίου 2010
Περί οικονομικής κρίσης...
Το τελευταίο διάστημα η περιώνυμη οικονομική κρίση αγγίζει και την Ελλάδα. Στην ανυπαρξία παραγωγικών δομών και αναπτυξιακού σχεδιασμού, ήρθαν να προστεθούν σκάνδαλα διαφθοράς και διασπάθισης δημόσιου χρήματος, με αποτέλεσμα η εικόνα που δημιούργησε η χώρα προς τα έξω (βλ. παραποίηση των οικονομικών στοιχείων που αποστείλαμε στα κοινοτικά όργανα) να είναι εικόνα αναξιοπιστίας. Αυτά είχαν ως συνέπεια την εκτόξευση του ελλείμματος και τη συνακόλουθη μείωση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας, με άλλα λόγια, τη δυνατότητα δανεισμού, όπως αυτή εκτιμάται από διεθνείς οίκους αξιολόγησης.
Η χάραξη οικονομικής πολιτικής λοιπόν για να ξεπεράσει η χώρα την κρίση φαίνεται να έχει ξεφύγει από τα χέρια της εθνικής κυβέρνησης. Αντίθετα, ανάγεται πλέον σε διπλωματικό παιχνίδι ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα ισχυρότερα κράτη-μέλη που είναι ενταγμένα στη ζώνη του ευρώ, όπως η Γερμανία και η Γαλλία.
Παρά τις αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας και μετά από ατέλειωτες συναντήσεις και παζαρέματα με τους κοινοτικούς μας εταίρους, η κυβέρνηση ανακοίνωσε, κατόπιν εγκρίσεως του υπουργικού συμβουλίου, ένα σύνολο οικονομικών μέτρων, απευθυνόμενων μέχρι στιγμής στον δημόσιο τομέα, που αποσκοπούν αφενός στη μείωση των δαπανών και αφετέρου στην αύξηση των εσόδων.
Σε ό,τι αφορά την περιστολή των δαπανών προβλέπονται δραστικές μειώσεις στα πάσης φύσεως κοινωνικά επιδόματα, στο δώρο των Χριστουγέννων (13ος μισθός), στο δώρο του Πάσχα και το επίδομα αδείας (14ος μισθός), περιορισμοί των δημόσιων επενδύσεων και πάγωμα των συντάξεων ώστε να μην αναπροσαρμόζονται στον πληθωρισμό.
Στο πλαίσιο ενίσχυσης των κρατικών εσόδων περιλαμβάνονται μέτρα που συνίστανται σε αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ και των ειδικών φόρων κατανάλωσης, που αποτελούν έμμεσους και άρα άδικους και μη αναλογικούς φόρους, για καύσιμα, τσιγάρα και ποτά, καθώς και σε επιβολή ειδικού φόρου κατανάλωσης στο ηλεκτρικό ρεύμα και σε εισαγωγή ειδικού φόρου κατανάλωσης στα είδη πολυτελείας.
ΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΕ ΥΠΟΤΙΤΛΟΥΣ
Το χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι το δίκτυο των οργανισμών εκείνων που ασχολούνται, όπως μαρτυρεί και το όνομά του, με το χρήμα και την πίστωση, δηλαδή το δανεισμό. Αυτοί είναι κατά κύριο λόγο οι τράπεζες και τα χρηματιστήρια.
Στην εποχή μας η οικονομία κάθε χώρας εξαρτάται στενότερα και αμεσότερα με τις άλλες, ενώ στην οικονομία κυριαρχεί ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης. Αποτέλεσμα; Το χρηματοπιστωτικό σύστημα λειτουργεί σε παγκόσμιο επίπεδο με τους ίδιους όρους, και από την άλλη αποσυνδέεται όλο και περισσότερο από την παραγωγική διαδικασία και τον πλούτο που όντως παράγεται, τη λεγόμενη «πραγματική οικονομία». Αυτό έχει ως συνέπεια να φτάνει σε συμπεριφορές παράλογες, που έχουν οδηγήσει πολλούς αναλυτές να το παρομοιάζουν με ένα σύστημα τζόγου, ένα «καζίνο».
Οι διεθνείς χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί δανείζουν πλέον όχι με βάση τον πλούτο που όντως έχουν στα θησαυροφυλάκιά τους, ούτε καν χρησιμοποιώντας τον ως ένα ποσοστό ασφαλείας επί των ποσών που δανείζουν. Αντίθετα, με τα περιώνυμα «παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα» (βλ. CDS, δομημένα ομόλογα, και άλλα ευφυή δημιουργήματα…), οι τράπεζες δανείζουν αξιώσεις που τις εμφανίζουν ως ενεργητικό. Με άλλα λόγια, δανείζουν χρήματα που θα πάρουν σαν να τα είχαν ήδη... Αυτή η πρακτική έχει άμεση σχέση με την κρίση, όπως εκδηλώθηκε στις Η.Π.Α. το 2008.
Ο εξωτερικός δανεισμός είναι μια συνηθισμένη μέθοδος των κρατών να αντλούν ρευστό, δανειζόμενα από τις διεθνείς τράπεζες. Κάθε κράτος εκδίδει τα περίφημα «ομόλογα», που είναι στην ουσία τίτλοι που πιστοποιούν μια οφειλή, την οποία το κράτος οφείλει να ξεπληρώσει μετά από ορισμένο διάστημα, συνήθως από 7 ως 30 χρόνια, μαζί με τον τόκο, που καθορίζεται από το επιτόκιο. Το ύψος του τελευταίου καθορίζεται από την «πιστοληπτική ικανότητα» της χώρας, με άλλα λόγια τη δυνατότητά της να ξεπληρώσει το χρέος. Αυτή τη δυνατότητα την αξιολογούν οι πασίγνωστοι πια «διεθνείς οίκοι αξιολόγησης», με βάση την κατάσταση της οικονομίας της χώρας. Το spread λοιπόν δεν είναι τίποτε άλλο παρά η διαφορά του επιτοκίου με το οποίο δανείζεται μια χώρα από το επιτόκιο με το οποίο δανείζεται μια εύρωστη οικονομία π.χ. η Γερμανία, το οποίο παίρνεται ως βάση.
Ο εξωτερικός δανεισμός ωστόσο έχει πάρει τερατώδεις διαστάσεις. Από τη μια πλευρά, δανείζονται όλες ανεξαιρέτως οι χώρες, και από την άλλη, δε δανείζονται για την κάλυψη εκτάκτων αναγκών αλλά σε μόνιμη βάση, για να καλύψουν προηγούμενα χρέη και τις πάγιες ανάγκες τους. Ειδικά για την Ελλάδα, ο δανεισμός αποτελεί αναγκαίο μέσο οικονομικής επιβίωσης και έχει καταλήξει σε μηχανισμό εξάρτησης.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ!
Θεμελιώδης διακήρυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως προκύπτει από τις ιδρυτικές της συνθήκες, είναι η δημιουργία μιας ενιαίας εσωτερικής αγοράς. Η ενιαία εσωτερική αγορά σημαίνει άρση των οποιωνδήποτε περιορισμών με απώτερο στόχο την ελεύθερη διακίνηση εμπορευμάτων, κεφαλαίων και υπηρεσιών στο χώρο της Ένωσης. Πρόκειται δηλαδή για έναν χώρο που θα διέπεται από τις αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού και της αυτορρύθμισης της αγοράς.
Απαραίτητο ωστόσο στοιχείο για την ολοκλήρωση μιας εσωτερικής αγοράς αποτελεί και το κοινό νόμισμα, που διευκολύνει την ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών και των κεφαλαίων (ΟΝΕ – ευρώ). Αυτό έχει ως συνέπεια να χάνουν τα κράτη ένα ισχυρό όπλο όσον αφορά την χάραξη οικονομικής πολιτικής, η οποία τώρα περνάει στα χέρια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ένα όργανο το οποίο δεν υπόκειται σε πολιτικό έλεγχο, αφού διοικείται από τεχνοκράτες.
Η κρατική κυριαρχία στον τομέα της οικονομίας περιορίζεται έτσι στη δημοσιονομική πολιτική, που κι αυτή όμως προσδιορίζεται ασφυκτικά από τους όρους που θέτει το Σύμφωνο Σταθερότητας, το οποίο κινείται στην κατεύθυνση περιορισμού των δημοσίων δαπανών, ιδίως των κοινωνικών, μετατρέποντας το κράτος σε απλό λογιστή, δέσμιο των οικονομικών επιλογών της Ε.Ε.
Η νομισματική όμως και οικονομική σταθερότητα που τόσο πολύ επιδιώκει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα κλονιζόταν ανεπανόρθωτα με τη χρεωκοπία ενός κράτους-μέλους, όπως η Ελλάδα, και τη συνακόλουθη υποτίμηση του ευρώ. Γι’ αυτόν τον λόγο καταρτίστηκε μηχανισμός στήριξης της Ελλάδας από την Ε.Ε. και το Δ.Ν.Τ., ύστερα από διαπραγματεύσεις επί διαπραγματεύσεων. Συγκεκριμένα, οι Ευρωπαίοι εταίροι θα παράσχουν δάνειο στη χώρα συνολικού ύψους περίπου 30 δις ευρώ και το Δ.Ν.Τ. 10 δις ευρώ, με επιτόκιο αντίστοιχο των αγορών.
Στην πραγματικότητα το σχέδιο αυτό στήριξης αγοράζει λίγο χρόνο για την Ελλάδα. Το αντάλλαγμα θα είναι η πλήρης εκχώρηση της οικονομικής πολιτικής στο Δ.Ν.Τ. και στις χώρες της Ευρωζώνης.
ΜΕΓΑΛΗ ΠΟΡΤΑ ΘΑ ΔΙΑΒΕΙΣ...
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (Δ.Ν.Τ.) λειτουργεί ως οργανισμός αρμόδιος να επιβλέπει το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα με το να παρακολουθεί τις συναλλαγματικές ισοτιμίες και τα ισοζύγια πληρωμών. Ως βασική αποστολή του καθίσταται η παροχή οικονομικής ενίσχυσης σε χώρες-μέλη με δυσεπίλυτα οικονομικά προβλήματα.
Η οικονομική αυτή βοήθεια συνίσταται είτε σε δανεισμό της χώρας που παρουσιαζει οικονομικό πρόβλημα είτε σε διαχείριση της εθνικής της οικονομίας. Σε ανταπόδοση της οικονομικής συνδρομής του Δ.Ν.Τ, η δανειζόμενη χώρα είναι υποχρεωμένη να προχωρήσει σε μια σειρα επώδυνων οικονομικών μεταρρυθμίσεων που στοχεύουν στη μείωση των δημόσιων δαπανών, στην αυξηση των φόρων και σε ιδιωτικοποιήσεις. Τέτοιου είδους μέτρα επιβλήθηκαν στην πλειοψηφία των χωρών που βοηθήθηκαν οικονομικά απο το Δ.Ν.Τ.
Σε δυσμενή οικονομική θέση βρίσκεται και η Ελλάδα για την οποία το Δ.Ν.Τ. προτείνει μεταξύ των παραπάνω μέτρων την απελευθέρωση των απολύσεων, την απορρύθμιση της εργασίας με την κατάργηση των συλλογικών συμβασεων εργασίας και δυσμενείς μεταβολές στο ασφαλιστικό και την παιδεια.
Τέλος, η πορεία του Δ.Ν.Τ φαίνεται αντιφατική σε σύγκριση με τους αρχικούς σκοπους λειτουργίας του καθώς οδήγησε τις χώρες στις οποίες παρένεβη στην οικονομική κατάρρευση αυξάνοντας τα ποσοστά ανεργίας και διογκώνοντας τις ανισότητες. Για παράδειγμα η Αργεντινή οδηγήθηκε σε μεγαλύτερη κριση μετά τη χορήγηση δανείου απο το Δ.Ν.Τ. καθώς η περικοπή των κρατικών δαπανών συνετέλεσε στη δημιουργία κλίματος πανικού και σε απογείωση της ανεργίας.
Επί πολλούς αιώνες, οι κοινωνίες αποφάσιζαν ποια και πόσα προϊόντα θα παράξουν βασισμένες στις πραγματικές τους ανάγκες, σε αυτά που χρειαζόταν η κοινότητα. Όσο για την τιμή των προϊόντων, αυτή ήταν το άθροισμα της αξίας των πρώτων υλών και της εργασίας που απαιτούνταν για την παραγωγή τους. Αυτός ο τρόπος οργάνωσης της παραγωγής και καθορισμού της τιμής των προϊόντων της έχει πλέον αλλάξει.
Στις σύγχρονες μεταβιομηχανικές κοινωνίες, αυτά τα βασικά στοιχεία της οικονομίας καθορίζονται από το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Όσο λοιπόν μεγαλύτερη ζήτηση υπάρχει για κάτι, τόσο η τιμή του ανεβαίνει και τόσο η παραγωγή στρέφεται προς αυτό. Αντίστροφα, όσο περισσότερο προσφέρεται ένα προϊόν, τόσο η τιμή του πέφτει, και αντίστοιχα η παραγωγή του μειώνεται γιατί δεν συμφέρει (εξού και η πρακτική να καίγονται στοκ προϊόντων προκειμένου να ανέβει η τιμή τους). Το γνωστό σε όλους μας χρηματιστήριο γεννήθηκε ακριβώς για να αποτυπώσει συγκεντρωμένες τις διακυμάνσεις αυτές.
Αυτή η λογική προϋποθέτει πως η προσφορά και η ζήτηση θα αφεθούν ανόθευτες ώστε να εκφράσουν τις πραγματικές ανάγκες, και συνοδεύεται από μια πίστη ότι αν η αγορά αφεθεί ελεύθερη, δίχως εξωτερικές παρεμβάσεις, θα βρει μόνη της μια ισορροπία προς το συμφέρον όλων (η περίφημη «αόρατη χείρα της αγοράς»). Η πραγματικότητα όμως αλλού μας οδήγησε. Αυτό που συνέβη αντίθετα ήταν χρηματιστηριακά πειράματα με τη λογική αυτή και η κατασκευή πλασματικών αναγκών που οδήγησαν στην υπερκατανάλωση και στην εμπορευματικοποίηση των κοινωνιών μας, με τη βοήθεια της διαφήμισης, ώστε να εξασφαλισθεί η «επιθυμητή» ζήτηση και το μέγιστο κέρδος για τις επιχειρήσεις.
Είναι φανερό λοιπόν ότι οι αγορές κατέχουν κεντρικό ρόλο και σε τομείς που ξεφεύγουν της οικονομικής ζωής, καθώς μια «οικονομία της αγοράς» χρειάζεται μια «κοινωνία της αγοράς» για να υπάρξει. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και κοινωνικοί παράγοντες, όπως για παράδειγμα η φύση (οι πρώτες ύλες), η εργασία, η ζωή μας η ίδια σε τελική ανάλυση, γίνονται εμπορεύματα και λειτουργούν με όρους αγοραίους - όπως ακριβώς συμβαίνει για τον καθορισμό της τιμής ενός προϊόντος. Στο χαρακτηριστικό παράδειγμα της εργασίας, δημιουργείται η λεγόμενη «αγορά εργασίας», μέσα στην οποία η ανθρώπινη εργασία νοείται ως μια οικονομική μονάδα που αγοράζεται και πουλιέται ωσάν να ήταν εμπόρευμα και η τιμή της είναι ο μισθός.
Οι συνέπειες της κυριαρχίας της αγοράς στην οικονομία αλλά και στην ίδια την κοινωνία γίνονται πιο ξεκάθαρες σήμερα, τόσο με την οικονομική κρίση όσο και με τα νέα οικονομικά μέτρα για τους εργαζομένους στον δημόσιο τομέα... Η προσωπική μας ευθύνη έγκειται στην αντίσταση τόσο απέναντι σε κάθε μέτρο που καταπατά κεκτημένα δικαιώματα των εργαζομένων όσο και απέναντι σε έναν τρόπο ζωής που προωθεί την υπερκατανάλωση και την εμπορευματικοποίηση των ανθρωπίνων σχέσεων. Πέρα από τους νόμους της αγοράς, να κάνουμε πράξη την αλληλεγγύη και την αξιοπρέπεια.
Ο ΠΛΑΝΗΤΗΣ, ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ
Καθώς όλο και περισότερο η οικονομική κρίση και οι επιπτώσεις της αρχίζουν να αποτελούν απτή πραγματικότητα (βλ. κλεισμένα καταστήματα, άνοδο τιμών, περικοπές) τόσο πιο εμφανές γίνεται πως δεν πρόκειται απλά για ένα φαινόμενο τοπικό, όπου πρωτοβουλίες σε κρατικό μόνο επίπεδο θα μπορούσαν να προσφέρουν λύσεις. Είναι σαφές αντίθέτως πως πρόκειται για μία κρίση του μοντέλου ανάπτυξης του δυτικού κόσμου εν γένει και του τροπου οργάνωσης της παραγωγής σε παγκόσμιο πλέον επίπεδο.
Τις τελευταίες δεκαετίες συντελέστηκε μέσω του δανεισμού και των επενδύσεων μια αθρόα μεταφορά κεφαλαίων από τη Δύση προς τις χώρες της Ασίας και της Αφρικής, με ταυτόχρονη σχεδόν μεταφορά σε αυτές των παραγωγικών μονάδων της βαριάς βιομηχανίας. Αυτό θα μπορούσε να πει κανείς οτι συνέβη για τους εξής λόγους: Αφενός λόγω του χαμηλότερου κόστους παραγωγής εξαιτίας της φτηνότερης διάθεσης πρώτων υλών και του χαμηλού κόστους εργασίας (συγκριτικό πλεονέκτημα - στόχος το μεγαλύτερο κέρδος με το μικρότερο κόστος) και αφετέρου λόγω της περιορισμένης νομοθετικής προστασίας των όρων παροχής της εργασίας στις χώρες εκείνες.
Στα δυτικά κράτη δεν μένει έτσι τίποτα άλλο πέρα απο την διακίνηση υπηρεσιών και την παραγωγή γνώσης και τεχνολογίας υπό τούς όρους που θέτει μια αγορά πλέον διεθνής. Ταυτόχρονα τρίτες χώρες επωμίζονται το σύνολο σχεδόν της αγροτικής και βιομηχανικής παραγωγής, καθώς και το οικολογικό κόστος που αυτό συνεπάγεται.
Τα αποτελέσματα αυτής της κατανομής της παραγωγής είναι εξαιρετικά δυσμενή. Από τη μία, διαρρήχθηκε ο κοινωνικός ιστός των χωρών που με ρυθμούς ραγδαίους εκβιομηχανίστηκαν για να αναλάβουν τον ρόλο του παραγωγού. Από την άλλη, στη Δύση έχουν απομείνει κυρίως υπηρεσίες, πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία ανάληψης ουσιαστικής αναπτυξιακής πολιτικής. Επιπλέον, οι θέσεις εργασίας λόγω της μεταφοράς της πλειοψηφίας των βιομηχανικών μονάδων έχουν μειωθεί, εκτινάσσοντας τους δείκτες ανεργίας, σε συνδυασμό με ένα διαρκώς αυξανόμενο μεταναστευτικό ρεύμα που ήρθε να καλύψει τις θέσεις ανειδίκευτου προσωπικού.