Τι εισάγει ο Νόμος – πλαίσιο;

Το παρόν κείμενο παίζει το ρόλο εισαγωγής στο ζήτημα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης στα ΑΕΙ. Ο σκοπός του είναι ενημερωτικός και δεν αποτελεί τις θέσεις μας. Η ανάλυσή μας πάνω στα δεδομένα που δίνουμε θα δημοσιευτεί άμεσα...

Πέντε είναι οι βασικοί άξονες της μεταρρύθμισης του νόμου – πλαισίου για την παιδεία: το ακαδημαϊκό άσυλο, ο Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας του Α.Ε.Ι., το τετραετές αναπτυξιακό πρόγραμμα, η ανώτατη διάρκεια φοίτησης και η διανομή συγγραμμάτων.

Συγκεκριμένα, σ’ ό,τι αφορά το ακαδημαϊκό άσυλο, αυτό ορίζεται ως κάθε χώρος του Α.Ε.Ι. στον οποίο γίνεται εκπαίδευση και έρευνα και που καθορίζεται με απόφαση και ευθύνη της Συγκλήτου για τα Πανεπιστήμια και της Συνέλευσης για τα Τ.Ε.Ι.. Κάθε επέμβαση δημόσιας δύναμης στους χώρους αυτούς απαγορεύεται. Ωστόσο, υπάρχει τέτοια δυνατότητα κατόπιν πρόσκλησης ή άδειας από το Πρυτανικό Συμβούλιο (για τα Τ.Ε.Ι. από το Συμβούλιο) και με την παρουσία εκπροσώπου της δικαστικής αρχής, καθώς και σε περιπτώσεις διάπραξης αυτόφωρων κακουργημάτων ή εγκλημάτων κατά της ζωής.

Σε δεύτερο λόγο, κάθε Α.Ε.Ι. οφείλει να καταρτίσει Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας, ο οποίος να είναι σύμφωνος προς τις επιταγές του εν λόγω νόμου (Ν. 3549/2007), ή να προσαρμόσει τον ήδη υπάρχοντα. Μέχρι το εκάστοτε Α.Ε.Ι. να υλοποιήσει αυτή την οδηγία, υποχρεούται να τηρεί τον πρότυπο Γενικό Εσωτερικό Κανονισμό (ο οποίος και συντάχθηκε πρόσφατα, στη Σύνοδο των Πρυτάνεων στην Κομοτηνή). Και οι δύο Κανονισμοί (πρότυπος και Εσωτερικός κάθε Α.Ε.Ι.) πρέπει να εγκρίνονται από τον Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Έπειτα, κάθε Α.Ε.Ι. συντάσσει τετραετές ακαδημαϊκό αναπτυξιακό πρόγραμμα, στα όρια πάντα του κρατικού προϋπολογισμού για την ανώτατη εκπαίδευση. Η διάταξη αυτή υπήρχε και στον προηγούμενο νόμο (1268/1982), με τη διαφορά ότι το πρόγραμμα αυτό υποβάλλεται πλέον προς έγκριση στον Υπουργό Παιδείας και – ως προς το οικονομικό σκέλος – στον Υπουργό Οικονομίας. Την ευθύνη της σύνταξής του έχει η Σύγκλητος (η Συνέλευση για τα Τ.Ε.Ι.), μετά από γνώμη των Γενικών Συνελεύσεων των Τμημάτων. Στην περίπτωση που δεν καταρτιστεί τετραετές αναπτυξιακό πρόγραμμα, αναστέλλεται κάθε κρατική χρηματοδότηση προς το Α.Ε.Ι. Ακόμη, αν παρουσιαστούν καθυστερήσεις στην εφαρμογή του, προβλέπεται από το νόμο μεταφορά χρηματικών πόρων από Α.Ε.Ι. σε Α.Ε.Ι., ύστερα από κοινή απόφαση των Υπουργών Παιδείας και Οικονομίας. Για την αποφυγή κινδύνων που αφορούν στην οικονομική διαχείριση, δημιουργείται σύστημα Εσωτερικού Δημοσιονομικού Ελέγχου σε κάθε Α.Ε.Ι.

Σ’ ό,τι έχει να κάνει με την ανώτατη διάρκεια φοίτησης, οι προπτυχιακές σπουδές δεν πρέπει να ξεπερνούν τον ελάχιστο αριθμό εξαμήνων που απαιτούνται για τη λήψη του πτυχίου, προσαυξανόμενο κατά 100% (π.χ. στη Νομική τα 8 χρόνια). Σε περίπτωση κωλύματος του φοιτητή, του δίνεται δυνατότητα διακοπής των σπουδών του, για όχι περισσότερα εξάμηνα από τον ελάχιστο αριθμό εξαμήνων (π.χ.4 χρόνια για τη Νομική). Επίσης, σχετική είναι και η διάταξη, σύμφωνα με την οποία δεν επιτρέπεται η επιλογή και εξέταση υποχρεωτικών μαθημάτων ανώτερων εξαμήνων, εφόσον ο φοιτητής δεν έχει εξεταστεί επιτυχώς σε υποχρεωτικά μαθήματα κατώτερων εξαμήνων.

Ακόμη, με πρόταση του Υπουργού Παιδείας καθορίζονται οι όροι διανομής των συγγραμμάτων. Τα τελευταία δεν μπορούν να ξεπερνούν σε αριθμό το σύνολο των μαθημάτων που απαιτούνται για τη λήψη πτυχίου. (Ωστόσο, είναι δυνατή η παροχή δύο συγγραμμάτων για ένα μάθημα, στην περίπτωση που αυτό θεωρείται απαραίτητο για την κάλυψη της ύλης.) Οι Γενικές Συνελεύσεις Τμήματος συντάσσουν κάθε χρόνο κατάλογο συγγραμμάτων ανά υποχρεωτικό ή επιλεγόμενο μάθημα. (Ήδη εκδόθηκε προεδρικό διάταγμα που υποχρεώνει τα Α.Ε.Ι. να καταρτίσουν τέτοιους καταλόγους. Στη σχολή μας πραγματοποιήθηκε Συνέλευση Τμήματος πάνω σ’ αυτό το θέμα πριν λίγες μέρες.)

Τέλος, υπάρχουν και οι ανταποδοτικές υποτροφίες και τα άτοκα εκπαιδευτικά δάνεια. Οι πρώτες δίνονται σε φοιτητές ως αντάλλαγμα για την εργασία τους σε χώρους της σχολής – κάτι σαν μερική απασχόληση. Τα δάνεια αφορούν οικονομικά ασθενείς φοιτητές, και χορηγούνται από πιστωτικά ιδρύματα, ώστε οι τελευταίοι να στηρίξουν τις σπουδές τους. Τα δάνεια αυτά είναι άτοκα, και η εξόφλησή τους παρατείνεται για αρκετά χρόνια μετά το πέρας των σπουδών...